|
Levensbomen met klokjes 3
In plaats van geleidevogeltjes
Er is nog een andere theorie met betrekking tot de klokjes in de boom. Ze zouden de plaats innemen van de
beide geleidevogeltjes.
Misschien duikt er nog wel wat 19e eeuwse literatuur op, waaruit we iets meer kunnen opmaken over de herkomst
van de twee klokjes.
|
| Hans Wechtlin 1517: Sint Antonius met T-staf met 2 klokjes |
Maar ik ben nog een andere optie op het spoor gekomen en die heeft te maken met St. Antonius.
Sint Antonius ( ook wel St Antonius Abt genoemd) was in de 3e eeuw na Chr. een monnik
die leefde in de Egyptische woestijn in afzondering. Hij werd 105 jaar oud en werd geeerd en geroemd om zijn bijzondere gaven
om mensen te genezen.
Door het eten van roggebrood konden mensen in de Middeleeuwen ziek worden van een schimmel, die uiterst
levensbedreigend was: het St Antoniusvuur.
Antonius werd aangeroepen als beschermheilige en genezer.
En we zien hem ook bijna altijd afgebeeld met een of meer varkens. Hij had een T-vormig kruis (op staf
en habijt) en we zien bijna altijd wel een luidklokje in zijn buurt.
Nu zien we hier die luidklokjes ook soms hangen aan het T-vormige kruis. En het is dat beeld,
dat ik voor ogen heb, als ik naar de levensboom kijk. Dan hangen daar mogelijkerwijs de klokjes van Sint Antonius
in.
Op de gravure hierboven draagt ook het varkentje nog een klokje in zijn oor.
Pieter Breughel de Oude (1520-1569) tekent klokjes aan een dorre tak. Maar
enig verband met de 'levensboom' is niet te ontdekken. Hieronder een detail van de gravure gewijd aan de Luiheid.
|
| P. Breughel de Oude: detail van gravure 'de Luiheid' |
|
| Voorschoten:levensboom met klokken en ruim opgezette voet |
Variatie
Er is nog al wat variatie in de gietijzeren levensbomen. Dit zal te maken hebben met de verschillende ijzergieterijen
die deze bomen fabriceerden. Onderzoek in die richting zal ook vast nog wel wat meer gegevens op dit gebied opleveren.
|
| Zaandam: extra kleine levensboom |
|
| Doesburg: |
|
| Hoorn: op eigenaardige manier samengestelde levensboom |
|
| Hasselt: levensboom waarin de loop van de wortels te ontrafelen zijn |
Toepassing van ijzer
Belangrijkste bron:
klik op cultuurhistorie en vervolgens onderaan op ijzeroer uit beekdalen.
We zien dat ijzer als materiaal voor roeden in de bovenlichten al tegen het
eind van de 17e eeuw een rol gaat spelen. In het midden van de 19e eeuw overvleugelt het gietijzer het
houtgebruik, als de levensbomen populair worden. Wie wat meer wil lezen over ijzer in ons land kan meteen
doorklikken naar pagina: 6a. IJzerwinning in Nederland
|
