|
De Catharinakerk te Bunschoten
Aan weerszijden van de ingang van de gotische kerktoren is tijdens de bouw een ruitfiguur
aangebracht. Deze bouw vond plaats in opdracht van de Domproost van Utrecht rond 1430.
|
| De kerktoren van Bunschoten met ruitmotief aan weerszijden van de ingang. |
|
| Bunschoten: voorzijde toren |
|
| ruitfiguur op de voet van de Bunschoter toren |
De ruit is hier wat meer versierd, maar is vast nog beleefd als
een ruit.
Bezien we de oorsprong van de ruit, dan is het een vruchtbaarheidsteken dat in haar
oorsprong mogelijk nog verband houdt met de odal-rune (eigen grondbezit) en/of de ing-rune
(afstamming). Over verchristelijking van het ruit-symbool heb ik tot nu toe nog niets gevonden. Tenminste geen relatie
met een heilige. Wel zie je af en toe het ruitsymbool bekroond met een wijdingskruisje (zie Laurenskerk Rotterdam). En misschien
was de betekenis ook niet zo strijdig met de leer van de kerk.
Of er in de 15e eeuw nog steeds gedacht werd aan vruchtbaarheid, weten we niet. Mogelijk
smolten de betekenissen van maalkruis en ruit al tezamen tot onheilwerend teken.
Utrecht-stad: de Buurkerk
|
| Utrecht: Buurkerk: zuidzijde |
De Buurkerk is de oudste van den vier Middeleeuwse parochiekerken
in de Utrechtse binnenstad. Tezamen vormen ze op de plattegrond een katholiek kruis. De Buurkerk was gewijd aan
Maria (Maria minor).
De kerk stond in een druk stukje van de handelsstad en er werd druk gebruik gemaakt van de
kerk. De stadsraad had er een altaar en de gilden een eigen kapel. Naast gewijde kerkklokken hingen in de toren 2 ongewijde
klokken. De ene was de banklok, die geluid werd bij allerlei
openbare aangelegenheden, zoals afkondigingen van raadsbesluiten en het bekendmaken van vonnissen, en de andere was de waakklok,
die aangaf wanneer de stadspoorten moesten worden geopend en gesloten.
|
| Utrecht: Buurkerk: voorzijde toren |
De kerk werd in de 12e en 13e eeuw verschillende malen tijdens stadsbranden
in de as gelegd. Na de laatste brand verrees een nieuw kerkgebouw.
Het betrof een vroeggotische kruisbasiliek, waarvan de karakteristieke toren nog bestaat. Met deze toren werd rond
1370 begonnen. Oorspronkelijk zou hij hoger opgetrokken worden en afgesloten door een achtkantige lantaarn, zoals
de Domtoren,
maar die plannen zijn nooit verwezenlijkt. In plaats daarvan is een tijdelijke afsluiting gebouwd die nog steeds aanwezig
is. De huidige toren heeft een hoogte van 56 meter.
|
| Utrecht: Buurkerk: voorzijde toren |
De metseltekens bevinden zich uitsluitend aan de voorzijde (= de
westzijde) van de toren. rechts zijn beneden 2 geschakelde ruiten te zien, aan de bovenzijde voorzien van een wijdingskruisje.
Daarboven zijn twee op elkaar staande ruiten te onderscheiden. Of daar nog meer omtoe zit, is niet vast te stellen.
Links van de deur zijn restanten zichtbaar van 3 gestapelde ruiten. Mogelijk
hebben die tezamen met dwarslijnen een latijns kruis gevormd. Maar hier is te weinig van over om zeker te zijn.
|
| Utrecht: Buurkerk: toren voorzijde: gehavende tekens |
De Buurkerk is aan alle kanten ingebouwd door huizen, zodat je maar
moeilijk een totaalplaatje kunt krijgen.
De middeleeuwse kap van de kerk ging verloren tijdens de vreselijke
storm van 1674, toen de Domkerk haar middenschip kwijtraakte. Later kreeg de buurkerk er 3 lagere kappen voor terug.
|
| Utrecht: Buurkerk: toren aan voorzijde van enige afstand |
| foto: pinkeltje via Wikipedia |
|
| Gezicht op Buurkerk vanaf de Domtoren |
|
