Bovenlichten en snijramen in Nederland

Middeleeuwse metseltekens 1.7-2 Friesland

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NEXT

St. Gertrudiskerk te Workum
 
 

workum100_0045-kl.jpg
Workum: St. Gertrudiskerk met losstaande toren aan de westzijde.

In Friesland in het stadje Workum zien we de ruit op de noordelijke kerkmuur van het schip van de kerk, maar nu omkaderd door een rond baksteen-'radvenster'. De  Gertrudiskerk is grotendeels opgetrokken tussen 1470 en 1525 en is genoemd naar Gertrudis, een koningsdochter die al vroeg abdis werd in Nijvel in België (625-659) en die bekend stond om haar goede werken jegens armen en behoeftigen. 
We komen St Gertrudis vaker tegen (Hindeloopen had ook een Gertrudiskerk), vooral in Belgie, maar b.v. ook in Geertruidenberg.

dsc09561workum.jpg
Workum (Frl) ruitfiguur op de kerkmuur, afwijkend van de andere types.

workum100_0056-kl.jpg
Detail ruitfiguur op noordelijke kerkmuur in Workum

symb-dubbele-ruit2.jpg
symbool: dubbele ruit

De Gertrudiskerk van Workum is de grootste Middeleeuwse kruiskerk van Friesland. Van het schip zijn slechts 2 en een halve travee + de dwarsbeuken voltooid. In 1615 werd de westzijde afgesloten, waardoor de toren altijd vrij is blijven staan van de kerk. In de kerk worden nog oude gildebaren bewaard.
 

workum100_0049-kl.jpg
Workum: westgevel (afsluiting middenschip) van 1615.

Aan weerszijden van de jaartal-inscriptie zien we nog een soort huismerkteken. Op de foto's hieronder is de positionering aangegeven.
 

workum100_0048-bijsn-kl.jpg
positionering van de metseltekens aan de westgevel.

workum100_0047-bijsn-kl.jpg
Workum: positionering van de metseltekens aan de westgevel

Deze westmuur is aangebracht in de protestantse tijd. De welvaart van de zuiderzeehavenplaatsen, die bij de Hanze aangesloten waren, liep al terug en de (gotische) drang om hoger en groter te bouwen, was al lang weer verflauwd. 
De kerktoren is altijd een stompe toren gebleven en ook de kerk is sindsdien niet meer uitgebreid.
 
Nu dringt zich de vraag op wie er in 1615 gerechtigd waren om hun handtekening op de westmuur te zetten, die het schip van de kerk aan de torenzijde tot aan vandaag zou afsluiten, omdat er geen noodzaak en mogelijkheid meer gevonden werd om nog totaan de toren door te bouwen.
 
Van degenen, die er voor in aanmerking komen om hun huismerk (handtekening) op de muur te zetten aan weerszijden van de ANNO 1615-inscriptie, hebben de bouwmeesters de beste papieren. Je zou verder nog kunnen denken aan de kerkvoogden of de gilden als totaal. Maar gezien de 2 tekens moet je toch aan twee personen denken.
 

workum100_0051-bijsn.jpg
Workum: metselteken links van de jaartalinscriptie

workum100_0050-bijsn-kl.jpg
Workum: metselteken rechts van de jaartalinscriptie

Steenhouwerstekens
 
Het lijkt er veel op dat deze tekens verband houden met de bouwhutten van de Duitse steenhouwersgildes. Nadere info volgt.
 
 

BACK

START

NEXT