|
Muurteken in Ter Apel
Op de muur van de voormalige kloosterkapel te Ter Apel (Gr)
is een niet alledaags muurteken te zien, dat bekend staat als de wolfsangel. Deze wolfsangel is wel bekend
uit de heraldiek, want hij komt vaak voor op wapenschilden.
Daarnaast is het in de 30-er en 40-er jaren van de vorige eeuw een
besmet teken geworden door het gebruik dat NAZI-Duitsland ervan gemaakt heeft.
De foto is uit het boek: Zinnebeelden in Nederland. Het
was dit boek, dat bij mij op jonge leeftijd al interesse wist te wekken voor bovenlichten, geveltekens en alles wat er aan
geschiedenis omheen kon hangen. Het boek met veel zwart-wit foto's geeft een aardig overzicht over de voorchristelijke tekens,
die tot in onze tijd via de volkskunst, via haar ornamenten aan gevel en huisraad, bewaard zijn gebleven.
Maar ook dit boek uit die tijd (ca 1940) ademt al behoorlijk
sterk de Blut und Boden theorie.
| bron foto: 'Zinnebeelden in Nederland' |
|
| Wolfsangel op muur van kapel te Ter Apel |
De wolfsangel is in feite afgeleid van een vanginstrument
voor wolven: een soort spekhaak die zo hoog met vlees in de boom gehangen werd dat de wolf moest springen om het
vlees te bereiken. Het bestond in feite uit 2 onderdelen die met een ketting verbonden waren: het wolfsanker en de
dubbele haak. Het plaatje hieronder laat zien wat de opzet was. Bij het terugvallen nadat hij het vlees in zijn bek
had, kon hij in een van de onderste haken van de wolfsangel vallen en daarmee was dan zijn lot bezegeld en bleef hij
hangen.
Het aanbrengen van een wolfsangel in de muur moet dus wel
duidelijk gedaan zijn met gevoel voor de betekenis van het symbool: algemeen gezegd: het afweren van onheil.
| foto: Bernhard Peter |
|
| Wolfsangel als vanginstrument voor wolven |
Het klooster te Ter Apel was gesticht door de
Kruisheren. Deze Orde van het Heilig Kruis voor reguliere kanunniken was gesticht door Theodoor
van Cellus, die zich in 1212, nadat hij strijd gevoerd had tegen de Albigenzen, vestigde in Charlieu bij Huy (B). Na
1410 werden kloosters gesticht in Belgie en Nederland, waaronder dus dit klooster in Ter Apel (aanvang bouw in 1465).
In 1464 schonk de vicaris van Loppersum het gebied tussen Winschoten en
Ter Apel aan de Orde van het Heilig Kruis onder voorwaarde, dat er een klooster gebouwd zou worden.
Dit was oorspronkelijk een beschouwende orde. De kanunniken
hielden zich daarbij vooral bezig met het verzorgen van pelgrims en zieken.
|
| Kloostermuur te Ter Apel |
Groningen-stad: Poelestraat 14
Moeilijk te zien of er nog meer tekens op de gevel staan, maar het
is in ieder geval een ruit. In dezelfde blauw-grijstint als de ruiten van de Martinikerk te Sneek.
Helaas zat er een zwarte vlek op het netvlies van mijn fototoestel.
Volgende keer beter.
|
| Groningen: achterzijde van Poelestraat 14 |
|
