Bovenlichten en snijramen in Nederland

Oorsprong kandelaar? (vervolg 6)

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NEXT

Het tweekampschild in de Sachsenspiegel
 
In het Oldenburgse Bilderhandschrift van de Saksenspiegel (een handschrift uit 1336) zie je enkele ronde tweekampschilden in verschillende formaten, in zijaanzicht, vooraanzicht en achteraanzicht.
In alle bewaarde handschriften van de doorlopende illustratie van de Saksenspiegel is meteen duidelijk dat het om (uitdaging tot) een gerechtelijke tweekamp gaat, wanneer er één of meer ronde schilden opduiken in de beeldkolom.
Ronde schilden duiken steeds op als er sprake is van een gerechtelijke tweekamp. Buiten de gerechtelijke tweekamp worden nergens ronde schilden gebruikt.

Uit: De Saksenspiegel van 1336
groteschildenziij-kl.jpg
krijgers met tweekamp-schilden: in zijaanzicht

Uit: De Saksenspiegel van 1336
picture_0732.jpg
krijgers met kleine tweekamp-schilden (in voor- en achteraanzicht)

Vooral de groep van 7 mannen die naast de rechter (op zijn zetel) klaar staan om te vechten tegen zeven andere mannen, laat zien hoe tweekampschilden zich als het ware om de vuist heen konden plooien en daarbij heel klein konden worden. 
Overigens snapte iedereen meteen wat de bedoeling was, ook al zou het formaat van zo'n schild onrealistisch klein worden in een afbeelding. 

 
Schermen
 
Dit tweekampschild heeft zich op den duur tot aanvalswapen ontwikkeld, doordat de schildnavel steeds verder en steeds puntiger naar voren ging steken. Ons woord "schermen" komt ervandaan. De degen waarmee geschermd wordt, heeft zich uiteindelijk inderdaad ontwikkeld uit het beschermende scherm-schild. (Het schijnt dat je daarvoor vooral in Italië moet zijn waar het woord scrimari was.)

Uit: De Saksenspiegel van 1336
kleineschilodenzij_0723-kl.jpg
krijgers met kleine schilden

Opwekking jongeling van Nain
 
Op deze laatmiddeleeuwse gravure, waarin Jezus de jongeling van Nain opwekt, zien we een drager met zwaard en tweekampschildje.
 

0a1kleinsteschild-kl.jpg
Een klein schild zien we op de gravure: de jongeling van Nain

 
Kromzwaard en schildje bij de driekoningen
 
Hieronder een paar voorbeelden van voorstellingen van de aanbidding door de 3 koningen.
 

0a3konbellen-kromzw-kl.jpg
driekoningen waarvan de persoon rechts een een kromzwaard met klein schild draagt

0b3konschildje-kromzw0041-kl.jpg
Drie koningen: aanbidding van het kind

0b3konschildje-kromzw42-kl.jpg
detail van de driekoningen

Pilatus toont Jezus aan de joden
 
Geen helm maar een tweekampschildje zien we hier bij deze man in het publiek. Zie ook de detailfoto.
 

1cschildje-kromzwaard39-kl.jpg
Ecce homo...In het publiek iemand met kromzwaard en schildje

1cschildje-kromzwaard40-kl.jpg
detail Ecce homo

En dan nog maar weer een plaatje van de kandelaar om te laten checken of het inderdaad om een handschildje kan gaan?
De foto van deze kandelaar stuurde Kirsten me op. Hij wijkt op minimale punten toch weer af van de emaille kandelaar op pagina 1.
 

foto: Kirsten
kandelaar-email.jpg
een emaille kandelaar in ons land