|
Het tweekampschild in de Sachsenspiegel
In het Oldenburgse Bilderhandschrift van de Saksenspiegel (een handschrift uit
1336) zie je enkele ronde tweekampschilden in verschillende formaten, in zijaanzicht, vooraanzicht en achteraanzicht.
In alle bewaarde handschriften van de doorlopende illustratie van de Saksenspiegel
is meteen duidelijk dat het om (uitdaging tot) een gerechtelijke tweekamp gaat, wanneer er één of meer ronde
schilden opduiken in de beeldkolom.
Ronde schilden duiken steeds op als er sprake is van een gerechtelijke tweekamp. Buiten
de gerechtelijke tweekamp worden nergens ronde schilden gebruikt.
| Uit: De Saksenspiegel van 1336 |
|
| krijgers met tweekamp-schilden: in zijaanzicht |
| Uit: De Saksenspiegel van 1336 |
|
| krijgers met kleine tweekamp-schilden (in voor- en achteraanzicht) |
Vooral de groep van 7 mannen die naast de rechter (op zijn zetel) klaar staan om te vechten tegen zeven
andere mannen, laat zien hoe tweekampschilden zich als het ware om de vuist heen konden plooien en daarbij heel
klein konden worden.
Overigens snapte iedereen meteen wat de bedoeling was, ook al zou het formaat van zo'n schild onrealistisch
klein worden in een afbeelding.
Schermen
Dit tweekampschild heeft zich op den duur tot aanvalswapen ontwikkeld, doordat de schildnavel steeds
verder en steeds puntiger naar voren ging steken. Ons woord "schermen" komt ervandaan. De degen waarmee geschermd
wordt, heeft zich uiteindelijk inderdaad ontwikkeld uit het beschermende scherm-schild. (Het schijnt dat je daarvoor
vooral in Italië moet zijn waar het woord scrimari was.)
| Uit: De Saksenspiegel van 1336 |
|
| krijgers met kleine schilden |
Opwekking jongeling van Nain
Op deze laatmiddeleeuwse gravure, waarin Jezus de jongeling van Nain opwekt, zien we een drager
met zwaard en tweekampschildje.
|
| Een klein schild zien we op de gravure: de jongeling van Nain |
Kromzwaard en schildje bij de driekoningen
Hieronder een paar voorbeelden van voorstellingen van de aanbidding door de 3 koningen.
|
| driekoningen waarvan de persoon rechts een een kromzwaard met klein schild draagt |
|
| Drie koningen: aanbidding van het kind |
|
| detail van de driekoningen |
Pilatus toont Jezus aan de joden
Geen helm maar een tweekampschildje zien we hier bij deze man in het publiek. Zie ook de detailfoto.
|
| Ecce homo...In het publiek iemand met kromzwaard en schildje |
|
| detail Ecce homo |
En dan nog maar weer een plaatje van de kandelaar om te laten checken of het inderdaad om een handschildje
kan gaan?
De foto van deze kandelaar stuurde Kirsten me op. Hij wijkt op minimale punten toch weer af van de
emaille kandelaar op pagina 1.
| foto: Kirsten |
|
| een emaille kandelaar in ons land |
|
