Bovenlichten en snijramen in Nederland

Middeleeuwse metseltekens 1.2-8 Noord-Brabant

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NEXT

Bergen op Zoom
 
Op de kopse kant van één van de bijgebouwen van het Markiezenhof zien we de ruit. Dat één steen van deze ruit beschadigd geraakt is, pleit in feite voor de originaliteit ervan. Ook zien we de donkergeglazuurde steen nog verder in het metselwerk voorkomen.
 
Het Markiezenhof werd gebouwd tussen 1485 en 1514 als een stadspaleis. Tot aan de 18e eeuw was de markies een belangrijke speler op het politieke toneel, ook buiten de landsgrenzen. Veel hebben de 18e eeuwse markiezen niet eens in Bergen op Zoom gewoond. Het Markiezenhof werd door de bewoners dan ook meer gebruikt voor officiële ontvangsten. Ten tijde van Napoleon verviel het markizaat en kwam het gebouw in handen van de overheid. Bergen op Zoom werd, mede op basis van haarstrategische ligging een garnizoensstad. Het Markiezenhof kreeg vanaf 1819 tot begin vorige eeuw de functie van kazerne voor de infanterie.

Ondanks de intensieve huisvesting door de infanterie bleek van het gebouw weinig verloren te zijn geraakt. In de jaren 1963-1987 zijn de zalen, gangen, torens, binnenplaatsen, tuinen en galerijen van Het Markiezenhof door een grondige restauratie in de oorspronkelijke staat hersteld. Pronkstuk van het gebouw is de Hofzaal met daarin de 15.000 kilo wegende, uit 1521 daterende, Christoffelschouw.
 
 

boz006-markiezenhof-kl.jpg
Bergen op Zoom: Markiezenhof bijgebouw

boz002-markiezenhof-kl.jpg
Bergen op Zoom: Markiezenhof bijgebouw detail

boz004-markiezenhof-kl.jpg
Bergen op Zoom: Markiezenhof gebouwen aan binnenplaats

Eindhoven
 
De tekens van het klooster Marienhage te Eindhoven.
 
Het werd als kasteel al gesticht vóór 1419, vermoedelijk al in de 13e eeuw. Jan van Schoonvorst schonk in 1419 dit kasteel aan de Augustijner kanunniken.
 
In 1424 kreeg het een clausuur zoals bij de Kartuizers.
In 1430 en volgende jaren zijn er bouwactiviteiten geweest; wellicht is daarbij het oorspronkelijke kasteel gedeeltelijk of geheel gesloopt.
In 1581, tijdens de Tachtigjarige Oorlog stak het Staatse leger het klooster in brand en nam de monniken, ongeveer twintig in getal, gevangen. Het klooster liep schade op en de kloosterkerk werd een ruïne. In 1583 nogmaals. Vernieuwing volgde pas in 1628 en 1632, zoals te zien is aan de muurankers in de meest oostelijke gevel. 
 
Wat van het oorspronkelijke overbleef is een vleugel van het middeleeuwse klooster Ten Hage. In de 18e eeuw heeft het gebouw dienst gedaan als verblijf van de rentmeester van de prins van Oranje als heer van Eindhoven. Later kwam het in particulier bezit. Sinds 1891 is deze vleugel een onderdeel van het Augustijnenklooster Mariënhage. 

 
 

eindhoven-marienhage-dsc03027-kl.jpg
Eindhoven: oostelijk muurgedeelte klooster Mariënhage

De tekens zijn rücksichtslos doorbroken door grote vensters. Het is gissen hoe de drie tekens er in totaal uitgezien hebben. Gezien hun stand ten opzichte van elkaar, kan het een centrale ruit zijn, geflankeerd door 2 odaltekens.
Maar ook de mogelijkheid van 3 ruiten moeten we open houden.
 

eindhoven-marienhage-dsc03030-kl.jpg
Marienhage: 3 tekens waarvan de middelste een ruit

eindhoven-marienhage-dsc03031-kl.jpg
Eindhoven: Marienhage: maalkruis

Op de foto boven is een maalkruis zichtbaar. Dit is een oud Germaans kwaadwerend teken, dat door de kerk is geadopteerd in de vorm van een Andreaskruis.
 
 

marienhage-eindhoven2.jpg
Klooster Marienhage te Eindhoven

 
Boven de deur (zie foto boven) zien we het anthoniskruis in de tau-vorm, maar dit metselwerk dateert vermoedelijk van ca.1895. Ten tijde van het verval in de 18e eeuw zat er iets anders boven de deur. Zie foto onder.
 
 

Maar in de 18e eeuw is het nog steeds gedeeltelijk een ruïne. Later (1891) zullen de Augustijnen zich er opnieuw vestigen en er (1898) weer een nieuwe kerk bij bouwen: de zogeheten Paterskerk.
 

800px-klooster-den-haag-eindhoven.jpg
gravure van het klooster Marienhage te Eindhoven uit 1738

eindhoven-marienhage-dsc03017-kl.jpg
Marienhage: binnenplaats-zijde

Dit is een moeilijk te verklaren teken (zie foto onder). 2 maalkruisen aaneen of een liggende odal. Je kunt er ook een tafel in zien. Boven de streep: 3 sterren of wijdingskruisjes.
 

eindhoven-marienhage-dsc03021-kl.jpg
Eindhoven: Mariënhage

eindhoven-marienhage-dsc03020-kl.jpg
Eindhoven: Mariënhage

Twee maal een 8-teken.
Hoeft niet altijd een cijfer-betekenis te hebben.  Het kan ook een krakeling-vorm zijn die met eeuwigheid samenhangt.
 

eindhoven-marienhage-dsc03022-kl.jpg
Eindhoven: Mariënhage

Op de foto hieronder zien we 2 taukruisen met daaronder een latijns kruis. Mogelijk dateren deze 3 kruisen al wel uit de tijd van de metseltekens in de 16e eeuw.

eindhoven-marienhage-dsc03018-kl.jpg
Eindhoven: Marienhage westelijke kant: 3 gemetselde kruisen

BACK

START

NEXT