Bourgogne en Zuid-Duitsland

Er kan gesproken worden van een eerste uitstralingsgebied, dat loopt vanuit Oostelijk Frankrijk en Zuid Duitsland in noordelijke richting. Heel Duitsland, maar ook ons land en het oosten van België bevinden zich in deze invloedssfeer. Het bevindt zich in het toenmalige 'Heilige Roomse rijk der Duitse natie', waartoe ook oostelijk Frankrijk behoorde. De keizers van dit rijk, waaronder Otto de Grote, stimuleerden de kerkenbouw, vaak ter meerdere ere en glorie van zichzelf. Rond het jaar 1000 zijn er al kathedralen gebouwd in: Mainz, Trier, Regensburg, Bamberg, Basel, Straatsburg en Konstanz.

Hierbij spelen de Benedictijner abdij van Cluny (10e eeuw gesticht in oosten v. Frankrijk) en even later de Dom van Speyer (zuiden van Duitsland, gebouwd tussen 1027 en 1061) een belangrijke rol in het verspreiden van de Romaanse stijl. De beide kerken vormen het absolute hoogtepunt van het Romaanse kunnen. De invloed op latere kerken is dan ook groot.

Rond 1010 wordt door Benedictijnen in Duitsland de St Michaels kloosterkerk van Hildesheim gebouwd. Deze wordt beschouwd als een hoogtepunt van de Ottoonse bouwkunst. In deze kerk worden zuilen en pijlers afgewisseld door steeds 2 pijlers tussen 2 zuilen te plaatsen. Dit zuil-pijler-pijler-zuil systeem noemt men het saksische steunsysteem. In het Reinland geldt zuil-pilaar-zuil en heet daarom het reinische steunsysteem.

Aan inscripties op de zuilen is af te lezen dat de zuilen de heiligen moeten voorstellen, die het kerkgebouw en daarmee de hemelse stad dragen. Dit herinnert nog aan de Germaanse symboliek om hun goden voor te stellen als palen met op de top een gesneden godenkop.

Kloosterorden

Hierbij moeten we de Cisterciënsers noemen, die zich onder Bernard van Clairvaux verzetten tegen het luxueuze leven van de monniken van Cluny. Zij stichten in Citeaux (ook bij Dyon) een eigen Cistercienzer abdij.

In die eeuwen hadden kloosters een geweldige aantrekkingskracht en binnen luttele jaren kon vanuit een bestaand klooster al weer een nieuw klooster gesticht worden.

Deze Cisterciënzers hebben (als schiere monniken vanwege hun grijze pijen) ook veel kloosters in ons land gesticht.

Duitsland

Keizer Otto III (980-1002) is de laatste keizer, die Italie en Duitsland nog als 1 land regeert, want na zijn dood valt het rijk uiteen in een Duits en Italiaans deel.

Deze  Otto III laat in Zwitserland een Domkerk bouwen, waarbij hij het bouwpersoneel uit Lombardije laat komen. De kerk wordt dan ook geheel in Lombardisch-Romaanse stijl gebouwd, zij het met schuine daken die voor het Zwitserse klimaat beter voldeden.

Van Zwitserland uit verbreidt de Lombardisch-Romaanse bouwstijl zich naar Duitsland en onze streken.

De Dom van Speyer (= Spiers) was destijds, toen hij klaar was (1061)het grootste gebouw ter wereld, net iets groter dan de abdijkerk van Cluny. De Speyerse Dom is er nog steeds, in Cluny zijn slechts schamele resten van de enorme grandeur over gebleven. Deze beide gebouwen hebben veel invloed gehad op de verbreiding van de Romaanse stijl, zelfs tot in onze streken.