|
|
| Ommuring van de steden was de regel. Hier Asperen aan de Linge 1745. |
Opmerking sitebezoeker n.a.v. onderstaande foto, waarbij ik Dordrecht had staan, aangezien hij zo ergens
vermeld stond.
Je illustratie over de lakenmarkt is niet van Dordrecht maar van ’s-Hertogenbosch.
Duidelijk is achterin de punt rechts, de Moriaan te zien, rechts ervan twee gotische huizen en dan de Roodenburgh (groot rood huis in steen).
Het puthuis met dubbelkoppige
adelaar met keizerskroon en op een luik ervan zie je het stadswapen van… ’s-Hertogenbosch.
Alleen de gebouwen rond de Markt zijn weergegeven, met één bewuste uitzondering, links
steekt het dak van de Lakenhal boven de bebouwing uit terwijl dit pand niet aan de markt staat.
Dit omdat de Lakenhal kort ervoor het monopolie op de lakenhandel had verloren, maar toch de
huisvesting was van de lakenmeesters, die de kwaliteit bleven controleren.
|
| Den Bosch: tot de stadsrechten hoort ook het marktrecht. Hier de de lakenmarkt. |
Van dorp naar stad
Een
dorp dat flink groeide, maakte kans om door de Graaf (of rechtstreeks door de Keizer) met stadsrechten begiftigd
te worden.
Dat
gaf een aantal rechten, waardoor zo’n stad (b.v. door tolheffing en/of btw op verhandelde goederen) kon domineren
over het omringende platteland, maar het gaf ook plichten jegens de Graaf, in de vorm van het afdragen van
belastinggelden en het leveren van soldaten, als de Graaf een leger nodig had.
Het
kreeg dan ook het recht op het bouwen van een stadsmuur, om in- en/of uitgaande personen en goederen te controleren..
|
| stadspoort Vianen: buitenzijde |
Hogere wooneisen
Met
de opkomst van de steden verandert er ook iets aan de huizenbouw. In de stad wonen nog altijd wel wat boeren, maar het merendeel
der huizen wordt bewoond door mensen die een ander beroep gevonden hebben: timmerlieden, bakkers, slagers, bierbrouwers, schoenmakers,
enz., verenigd in hun gilden. Er ontstaat een burgerij, waarvan
de middenstand een belangrijk deel uitmaakt.
Zij
kunnen gaandeweg hogere eisen gaan stellen aan hun voornamelijk eikenhouten behuizing.
Er komt behoefte aan meerdere vertrekken in een woning en er komt een zolderverdieping
bij. Er zijn nu in ons land nog een stuk of wat van deze Middeleeuwse houten huizen uit deze latere middeleeuwen bewaard gebleven
en gerestaureerd.
Waar zijn nog houten huizen
van toen?
Voorbeelden
van Middeleeuwse houten huizen in ons land zijn zijn: het Houten Huis aan het Begijnhof te Amsterdam
en het Houten Huis aan de Achterhaven te Edam (zie foto vorige pagina). Het Tempeliershuis 'de Haene' aan
de Meelstraat 1 te Zierikzee is uit de 14e eeuw, maar heeft stenen gevels.
Alkmaar heeft ook
nog 2 oude houten voorgevels. Bij het huis op de foto hieronder zien we hoe elke verdieping kraagt over de verdieping eronder.
Hierdoor werd het hout beter beschermd tegen weersinvloeden.
Wel zien we in de Zaanstreek
nog veel houten huizen, maar die zijn van latere datum.
|
| Alkmaar: oud houten huis met stenen zijgevels |
Houten huizen in Amsterdam
Op deze gravure van het Singel in Amsterdam is nog goed te zien hoe vroeger langs de oudste Amsterdamse
grachten ook houten huizen stonden. Van een aantal is te zien dat ze een luifel hadden.
|
| Amsterdam: houten huizen langs het Singel (overzijde huidige bloemenmarkt) bij Catherijnenklooster |
Voor de sfeer naar Middelburg
Oud sfeervol straatje in Middelburg. Zie foto onder. De pakhuizen zijn uit de 16/17e eeuw. Het straatje
ademt, voor mijn gevoel, echter nog wel de Middeleeuwse sfeer.
|
| Middelburg: straatje met oude pakhuizen |
|
