Bovenlichten en snijramen in Nederland

Maan en halve cirkels (vervolg 4)

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NEXT

Egypte

 

Ook de Egyptische Isis droeg hoorns, van de aan haar gewijde koe. Haar cultus beperkte zich niet tot Egypte, maar kwam ook veel in Italië voor. De cultus hield nog lang stand tegen het christendom en verdween pas geleidelijk gedurende de 5e en 6e eeuw.

 

artemisvanefese-inromeinsetijd.jpg
Artemis van Efesus, gezien door Romeinse ogen, met maansikkel op de borst en daaronder vele borsten

Griekenland: Demeter

 

Herodotus vereenzelvigde Isis met Demeter. Demeter heeft een dochter Afrodite. Zij is boos op Zeus, dat hij toeliet dat haar dochter Afrodite door Hades werd geschaakt en in de onderwereld moest wonen.

Eenderde van de tijd van het jaar verblijft haar dochter in de onderwereld.

Dan laat Demeter het land verkommeren en ze laat pas fris nieuw groen verschijnen, zodra haar dochter weer boven komt en bij haar mag zijn.

 

De koe is aan haar gewijd en als attribuut draagt zij een toorts, die kenmerkend is voor Venus-godinnen.

 

Selene en Artemis

De Grieken kenden aanvankelijk een maangodin Selene. Later werden haar rituelen en symboliek overgedragen op Artemis.

De vermoedelijke oorsprong van Artemis ligt in de cultus van Ephesus, waar ze werd vereerd als de grote moedergodin. Van oorsprong was Artemis geen maagd, maar een vrouw met vele borsten.

Pas later werd ze een maagdelijke godin van de jacht, degene die hielp bij de geboorte van kinderen en hen beschermde in hun kindertijd. Artemis wordt uitgebeeld in een korte tuniek met sandalen en een bundel pijlen op haar rug. Ze wordt met verschillende dieren geassocieerd: de beer, de ever, het hert, de geit en een roedel honden.

Haar attributen zijn een boog met pijlen, die ze gebruikt om mensen te doden of juist te beschermen.

Als symbool draagt ze soms de maan- (venus-?) sikkel op haar hoofd.

 

 

 

 

dsc00031napels-archmuseum-demeter.jpg
Demeterbeeld in het Arch. museum van Napels

diana.jpg
de godin Diana, schitterend weergegeven in Romeins tableau, met duidelijke maansikkel.

Het Romeinse rijk

 

Bij de Romeinen vereerde men aanvankelijk Luna. Maar ook daar werd Diana zo belangrijk, dat de cultus van Luna binnenschoof in de cultus van Diana.

diana2.jpg
Diana, weergegeven op munt van keizer Caligula.

Christendom

 

Als het Christendom probeert de cultussen van Diana te verbieden, lukt dat alleen als sommige rituelen en symbolen worden getolereerd en voortaan worden toegelaten als behorende bij Maria.

Maar Maria erft niet alleen symboliek van Diana en Luna, maar ook van Juno (naamgeefster van de maand Juni).

Met name de afbeeldingen van Maria als Madonna immaculata (= maagdelijk) laten haar zien met de maan aan haar voeten, ten teken dat zij zich niet laat regeren door de maan (als vruchtbaarheidssymbool), maar zelf de sinistere krachten van de maan beheerst.

Het beeld van Maria met de maan aan haar voeten is afgeleid van een tekstpassage uit de Apokalyps (12:1), waar gesproken wordt van: een vrouw, omkleed met de zon, de maan onder haar voeten en op haar hoofd een kroon van 12 sterren. 

madonnainvenus.gif
Albrecht Dürer: Madonna immaculata, omgeven door de zon en de maan onder haar voeten: begin16e eeuw

BACK

START

NEXT