Egypte
Ook de Egyptische
Isis droeg hoorns, van de aan haar gewijde koe. Haar cultus beperkte zich niet tot Egypte, maar kwam ook veel in
Italië voor. De cultus hield nog lang stand tegen het christendom en verdween pas geleidelijk gedurende de 5e en
6e eeuw.
|
Artemis van Efesus, gezien door Romeinse ogen, met maansikkel op de borst en daaronder vele borsten |
Griekenland:
Demeter
Herodotus vereenzelvigde
Isis met Demeter. Demeter heeft een dochter Afrodite. Zij is boos op Zeus, dat hij toeliet
dat haar dochter Afrodite door Hades werd geschaakt en in de onderwereld moest wonen.
Eenderde van
de tijd van het jaar verblijft haar dochter in de onderwereld.
Dan laat Demeter
het land verkommeren en ze laat pas fris nieuw groen verschijnen, zodra haar dochter weer boven komt en bij haar mag
zijn.
De
koe is aan haar gewijd en als attribuut draagt zij een toorts, die kenmerkend is voor Venus-godinnen.
Selene
en Artemis
De Grieken
kenden aanvankelijk een maangodin Selene. Later werden haar rituelen en symboliek overgedragen op Artemis.
De vermoedelijke
oorsprong van Artemis ligt in de cultus van Ephesus, waar ze werd vereerd als de grote moedergodin. Van oorsprong
was Artemis geen maagd, maar een vrouw met vele borsten.
Pas later werd
ze een maagdelijke godin van de jacht, degene die hielp bij de geboorte van kinderen en hen beschermde in hun kindertijd.
Artemis wordt uitgebeeld in een korte tuniek met sandalen en een bundel pijlen op haar rug. Ze wordt met
verschillende dieren geassocieerd: de beer, de ever, het hert, de geit en een roedel honden.
Haar attributen
zijn een boog met pijlen, die ze gebruikt om mensen te doden of juist te beschermen.
Als symbool
draagt ze soms de maan- (venus-?) sikkel op haar hoofd.
|
Demeterbeeld in het Arch. museum van Napels |
|
de godin Diana, schitterend weergegeven in Romeins tableau, met duidelijke maansikkel. |
Het
Romeinse rijk
Bij de Romeinen
vereerde men aanvankelijk Luna. Maar ook daar werd Diana zo belangrijk, dat de cultus van
Luna binnenschoof in de cultus van Diana.
|
Diana, weergegeven op munt van keizer Caligula. |
Christendom
Als het Christendom
probeert de cultussen van Diana te verbieden, lukt dat alleen als sommige rituelen en symbolen worden getolereerd
en voortaan worden toegelaten als behorende bij Maria.
Maar Maria
erft niet alleen symboliek van Diana en Luna, maar ook van Juno (naamgeefster van de maand Juni).
Met name de
afbeeldingen van Maria als Madonna immaculata (= maagdelijk) laten haar zien met de maan aan haar voeten,
ten teken dat zij zich niet laat regeren door de maan (als vruchtbaarheidssymbool), maar zelf de sinistere krachten van
de maan beheerst.
Het beeld van
Maria met de maan aan haar voeten is afgeleid van een tekstpassage uit de Apokalyps (12:1),
waar gesproken wordt van: een vrouw, omkleed met de zon, de maan onder haar voeten en op haar hoofd een kroon van 12 sterren.
|
Albrecht Dürer: Madonna immaculata, omgeven door de zon en de maan onder haar voeten: begin16e eeuw |
|