Bovenlichten en snijramen in Nederland

44. Huismerken

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NO NEXT

Toen de mensen nog niet konden schrijven was er al wel behoefte aan een persoonlijke handtekening. Die oude handtekeningen uit de analfabetische tijd zijn nog volop te vinden voor wie er oog voor heeft:
we vinden ze op wapenschilden, grafzerken, onder notariële acten, als steenhouwersmerken, als zilvermerken of als watermerken in papier. En soms ook gewoon als graffiti op plekken van verveling.
 
Ze moeten makkelijk te krassen zijn en bestaan daarom uit rechte lijntjes. Een enkele keer ok wel uit gebogenlijntjes of uit beelden.
 
Boeren konden er vroeger het vee mee brandmerken of hekken en gereedschappen mee merken.
 
soms vraagt men zich af of er verwantschap is met runen, maar dat komt enkel doordat de manier van krassen op elkaar lijkt. Daardoor krijg je tekens die wat op elkaar lijken. Het is niet onmogelijk dat een bekend en sprekend runeteken door een familie gekoesterd werd.
 
Overleed de vader, dan kon de zoon het huismerk voortzetten, doorgaans door er een lijntje aan toe te voegen.
 
De term huismerk is wat misleidend. Het is een germanisme. Oorspronkelijk hette het in onze taal: een handmerk.
Haus heeft in het Duits meer de betekenis van familie/gezin. Zo kennen wij nog het huis van Oranje.
Wat de Duitsers Hausmarken noemen, heet in het Engels Merchant's marks, in Frankrijk Marques de famille.
 

dsc02902-kl.jpg
Achterste kerkbank in Schermerhorn

Op de foto's boven en onder zien we huismerken in de vorm van graffitti. Elke man liep vroeger al van jongsaf aan met een zakmes op zak.
Uit verveling werd het eigen huismerk in de kerkbank of een schot gesneden. Deze voorbeelden zijn te vinden in de Grote Kerk van Schermerhorn.
 
 

dsc02940schermerhorn-kl-schotmethuismerken.jpg
Schot met huismerken in de kerk van Schermerhorn

dom-utrecht.gif
huismerken, aangetroffen in de Domkerk te Utrecht

Ook steenhouwersmerken vallen meestal onder de huismerken, aangezien het figuratieve handtekeningen zijn. Als een steenhouwer een blok steen gehouwen had, zette hij zijn merk erop, als teken dat het zijn werk was en hij er voor betaald wilde hebben.
Stoepstenen in onze oude binnensteden vertonen ook nog dikwijls zulke merktekens op de zijkant. 
 
wordt vervolgd...

BACK

START

NO NEXT