Bovenlichten en snijramen in Nederland

Middeleeuwse metseltekens 1.4-13 Zuid-Holland

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NEXT

Lisse: Huys Dever
 
't Huys Dever te Lisse is een 14e-eeuwse donjon. Uit de leenacten blijkt dat de huidige hoefijzervormige donjon stamt uit 1369/1370. De ruitvormige decoraties van gesinterde stenen aan de ronde voorzijde geven hiervoor een aanwijzing. https://members.home.nl/mtettero/Lisse.html
 
Dever komt van de familienaam d' Ever. Een bekend familielid was Reinier d' Ever, die als Hoek partij koos in de Hoekse en Kabeljauwse twisten van de 14e eeuw.
 
Rond 1580 en tussen 1630-1634 zijn delen aangebouwd, waardoor een landhuis ontstond. Dit geheel werd bewoond tot ongeveer 1750.

 Leegstand leidde tot de instorting van de eerste aanbouw in 1848. Binnen tien jaar verdwenen de 16e- en 17e-eeuwse aanbouwen, waardoor de donjon weer vrij stond.

Het dak van de donjon stortte in 1862 in, waarna het interieur grotendeels volgde.

Na de restauratie van 1973-1978 werd het geopend voor het publiek.

lisse-2014-09-15_13.33.00kl.jpg
Lisse: beeldje van de ever

lisse-dsc01730-kl.jpg
Lisse: Huys Dever

Aan de voet van de donjon treffen we ruitfiguren aan.
 

lisse-dsc01725-kl.jpg
Lisse: Huys Dever

Ooit bevonden zich hier drie ruiten op een rij. Precies zoals het eigenlijk hoort om maximale kracht uit te stralen.
Het meest linkse teken is slechts enkel voor het onderste deel nog een beetje aanwezig. De rest van het teken is door verbouwingen verloren gegaan.
 

lisse-dsc01727-kl.jpg
Lisse: Huys Dever

De donjon van de andere kant gezien, waar hij nog een gracht heeft.
 
het aanzien van Dever was vroeger vermoedelijk hetzelfde als nu.
Niet alleen in de kuststreek, maar in heel Nederland was de woontoren in de middeleeuwen een gewoon verschijnsel. Veel huidige kastelen zijn na hun ontstaan als woontoren uitgebouwd door er behuizingen tegenaan te bouwen. In sommige kastelen is de woontoren nu zo ingebouwd, dat hij nog maar met moeite te herkennen is. Hoewel er in het gehele land nog voorbeelden te vinden zijn van woontorens, is Dever in de kuststreek de enige, die overgebleven is.

Dever is gebouwd in een U-vorm

Dever is gebouwd in een U-vorm. De voorzijde is rond. Dat maakt de toren uniek in Nederland. De ronde vorm maakt de constructie sterk en zo kon de toren het in een belegering langer volhouden. De achterzijde, die op het zuidoosten is gericht, is vlak. Daar waren in de middeleeuwen moerassen, die het eventuele vijanden vrijwel onmogelijk maakten om Dever van die zijde te benaderen. Een ronde vorm was daar dus niet nodig.

 

lisse-dsc01731-kl.jpg
Lisse: Huys Dever

Tienhoven (bij Ameide)
 
Er bestaan 2 plaatsen met de naam Tienhoven. Hier gaat het om Tienhoven (ZH) liggend aan de Lek.
We zien vertikaal symmetrisch op de zijmuur van de krukasboerderij tekens die het midden houden tussen een vuurslagteken en een hart. Vertikaal geflankeerd door ruit-tekens.
 
 

dsc01855tienhoven-lekdijk13-14-kl.jpg
Tienhoven: Lekdijk 13-14

dsc01856tienhoven-lekdijk13-14-kl.jpg
Tienhoven: Lekdijk 13-14

Wat op het eerste gezicht lijkt op 2 harten, moet toch een ander teken zijn. Het is hetzelfde teken als wat we al op de zijkant hebben gezien. Plaatselijk wordt dit teken een heksentang genoemd.
Het is onduidelijk of deze associatie een oude is uit de tijd van het ontstaan van de tekens.
 

dsc01859tienhoven-lekdijk13-14-kl.jpg
Tienhoven: Lekdijk 13-14

dsc01860tienhoven-lekdijk13-14-kl.jpg
Tienhoven: Lekdijk 13-14

Lexmond
 
Op de oude dorpskerk van Lexmond vinden we aan het rechter dwarsschip op de westzijde een maalteken. Meer of andere metseltekens zijn er aan het gebouw niet ontdekt.
De dorpskerk is een kruiskerk, een gotisch bouwwerk met toren uit de eerste helft van de 14e eeuw en schip en koor uit de tweede helft van de 14e eeuw.
 
 

lexmonddsc01892-kl.jpg
Lexmond: dorpskerk

lexmonddsc01889-kl.jpg
Lexmond: dorpskerk

lexmonddsc01888-kl.jpg
Lexmond: dorpskerk

BACK

START

NEXT