|
Magische tekens met een lang leven !
Weipoort ( bij Zoeterwoude)
Tot mijn grote verrassing kom ik, op een fietstochtje bij mij in de buurt door het buurtschap Weipoort,
ineens een oude boerderij met een heus metselteken op de voorgevel tegen.
Volgens de huidige bewoner schijnt het huis uit 1650 te stammen en heeft het linker gedeelte,
waar ook het metselteken op zit, ooit nog dienst gedaan als schuilkerk.
Nog een beetje geschiedenis: het ontginnen, ofwel droog steken van de turf (ontvenen) van het gebied De Weipoort is rond 1200 gestart. In 1450 wordt overigens voor het eerst de naam Weipoort
gebruikt, dat op het geringe aantal (weinig) bewoners slaat.
Naast het maalkruis zijn er op boerderijen van de Weipoort hartjes en kruisjes te vinden boven de luiken
van de melkkelder. Daar gaan we op deze pagina eens wat verder naar kijken.
|
| Weipoort: krukboerderij, tenminste al van 1650. |
Boven de luiken van de melkkelder zien we de streekgebonden zwarte hartjes met kruisteken.
Het grote maalkruis bevindt zich meer naar rechts op de gevel.
|
| Weipoort: detail van deze boerderij |
Dat zich boven elk luik van de melkkelder een hartje met kruisteken bevindt, is een sterke aanwijzing dat
het inderdaad een geestenwerende bedoeling had.
|
| Weipoort: idem: met hartjes en kruisjes boven de luiken van de melkkelder |
Weipoort 2
Vlak bij bovenstaande boerderij is er nog zo'n oudje. Deze oogt nieuw, maar dat komt omdat hij nog maar
onlangs onder een pleisterlaag vandaan is gekomen. Ook deze is al wel 350 jaar oud.
Boven de luiken van de melkkelder zijn hier 2 hardstenen kruisjes ingemetseld.
Weipoort 3
En hier staan de kruisjes boven het hartje..
|
| Weipoortseweg.. |
|
| Weipoortseweg.. |
Ackerdijkse plassen
Op de muren van deze oude boerderij uit ca 1660 geen speciale metseltekens. Enkel de geschilderde afweertekens
boven luiken van de melkkelder. Wat wel duidelijk wordt, is dat de boer roomskatholiek was.
De betekenis volgens overlevering: dit teken weert de duivel van melk en zuivel.
IHS wordt vaak verklaard als de beginletters van Iesus Hominem Salvator
(Jezus de Redder der Mensen), maar eigenlijk zijn het de eerste drie Griekse letters van de naam Jezus (ΙΗΣΟΥΣ)[1].
Een andere verklaring is : In Hoc Signo (In dit teken (zult gij overwinnen)),
als verwijzing naar de droom die de Romeinse keizer Constantijn de Grote gehad zou
hebben[2].
Dit monogram kwam op in de Hoge Middeleeuwen. In de Oudheid werd het monogram XP (XP van Christos)
meer gebruikt.
IHS vindt men terug op kerkgevels, biechtstoelen, bidprentjes en ook op oudere kazuifels.
Het monogram werd vooral gebruikt door de welgestelde katholieke orde de Jezuïeten. Het komt boven melkkelders
in een ruime straal rond Delft voor. Deze regio werd in belangrijke mate door Jezuieten bediend.
Het zou toch mooier zijn als Natuurmonumenten ook dit oude culturele element had meegenomen in
de restauratie. DOEN!!! ALSNOG!!!
|
| boerderij natuurmonumenten ackerdijkse plassen |
|
| Ackerdijkse plassen: Kruistekens boven de luiken van de melkkelder |
Pijnacker : Noordweg 39
De kruisjes zijn hier in de 17e eeuw als een ruitvormig metselteken
aangebracht.
|
| Pijnacker: Noordweg 39. boerderij uit 1666 |
Pijnacker : Nieuwkoopseweg 46
Ook bij deze historische boerderij uit het eerste kwart van de 19e
eeuw (Nieuwkoopseweg 46) zien we de IHS-kruisjes boven de luiken van de melkkelder.
|
| Pijnacker: nieuwkoopseweg 46 |
|
| Pijnacker: Nieuwkoopseweg 46 |
Pijnacker : Nieuwkoopseweg 34
En dan nog een eindje verder langs dezelfde weg een modernere variant
in hardsteen met de letters IHS.
Het toont aan dat het geloof in de magie van dit
teken onder de katholieke boerenbevolking in deze streek erg sterk is geweest en niet gemakkelijk opgegeven werd.
|
| Pijnacker: Nieuwkoopseweg 34 |
Voor meer info en foto's over afweerkruisen op boerderijen en molens, ga naar de volgende pagina's:
|
