|
St. Vincentiuskerkje te Velp (bij Grave)
Een beetje achteraf in het dorp, geflankeerd door kloostergebouwen,
staat de St. Vincentiuskerk. Inmiddels niet meer in gebruik voor kerkdiensten maar nog wel voor concerten
en culturele manifestaties.
In de 12 eeuw was hier al een tufstenen kerkje gebouwd. Noordbeuk
en koor stammen uit de 16e eeuw. In dit gedeelte zijn de metseltekens gevonden.
De bakstenen toren zelf is uit de 13e en 14e eeuw.
Het kerkje is gerestaureerd in de jaren '60 van de 20e eeuw.
|
| Velp bij Grave: dorpskerk |
Op de achterwand van de zijbeuk zien we een groot overmaats maalkruis
in blauwgeglazuurde steen.
|
| Velp bij Grave: dorpskerk: noordbeuk van oostelijke kant gezien |
|
| Velp bij Grave: dorpskerk: zijkant noordbeuk van westelijke kant gezien |
Maar ook aan de voorkant van dezelfde uitbouw zien we enkele tekens.
De beide ruiten zijn goed bewaard, onderin lijkt het restant van een maalkruis, dat door de
eeuwen heen verminkt is geraakt.
|
| Velp bij Grave: dorpskerk |
Aan de zuid- en oostzijde zien we verder geen bijzonderheden
in het metselwerk.
|
| Velp bij Grave: dorpskerk |
De Willibrorduskerk van Berghem (NB)
Evenals Oss wordt Berghem vermeld in een document
uit 1096, waarin Paus Alexander II bevestigt dat het patronaatsrecht van de parochie toebehoort aan de Abdij van Echternach.
Dit verklaart het feit dat de Heilige Willibrord ook van Berghem de patroonheilige is.
Het vanouds agrarische dorp vormde oorspronkelijk kerkelijk en bestuurlijk
een geheel met Oss. Bestuurlijk behoorde het tot het Kwartier van Maasland van de Meierij van 's-Hertogenbosch.
Rond 1400 wordt er voor het eerst de basis gelegd voor de huidige
Willibrorduskerk in Berghem, hoewel er omstreeks 1200 al sprake van een kapel moet zijn geweest. Oorspronkelijk
diende de kerktoren tevens als gevechtstoren tegen plunderaars uit Gelre. In 1572 brandde de (kerk)gevechtstoren af en in
1596 werd hij herbouwd.
In 1848 werd de middeleeuwse kerk afgebroken en werd er een nieuwe
kerk tegen de oude toren gebouwd door Arnoldus van Veggel. Mogelijk aan de andere kant tegen de toren aangebouwd. Want dat
toren aan de oostkant staat is erg ongewoon.
In 1895 brandde deze kerk af nadat de bliksem ingeslagen was. De kerk
werd herbouwd en in 1903 onder het bewind van Pastoor Van Tetering, vergroot. Architect was W. Th. van Aalst.
De Sint-Willibrorduskerk is een neogotische driebeukige
kruisbasiliek uit 1901-1903, ontworpen door W. Th. van Aalst.
De toren bestaat uit vijf geledingen waarvan de
onderste vier gotisch zijn en uit de tweede helft van de 15e eeuw stammen. De bovenste geleding
en de spits zijn van 1903. De toren heeft overhoekse steunberen en de onderste geledingen zijn versierd met spaarvelden die
worden afgesloten met rondbogen, spitsbogen en driepassen. Een rondboogportaal rest nog van de door Van Veggel gebouwde voorganger.
(bron: Wikipedia)
|
| Berghem: de kerktoren: noordzijde |
Op de foto hierboven zie je nauwelijks iets van metseltekens, maar
een geoefend oog kan ze ontdekken. Maar hieronder gaat het al beter.
In blauwig geglazuurde steen zijn ze te ontdekken. Het calvariekruis is te vinden in
het midden, links een ruit en rechts als je goed kijkt, een maalkruis.
|
| Berghem: de kerktoren: noordzijde |
Op de travee eronder (1e etage) zie je kruis en ruit afgewisseld:
van links naar rechts: kruis ruit kruis ruit ruit.
|
| Berghem: de kerktoren: noordzijde |
Hieronder zie je een foto van de voorkant: deze
kant is erg gehavend en er ontbreekt aan de onderzijde een groot gedeelte van het oude metselwerk. Rechts zien we een calvariekruis
en geheel links op een steunbeer enkele maalkruisen. Er tussen in restanten van wat misschien ook een calvariekruis kan zijn
geweest.
|
| Berghem: de kerktoren voorzijde |
Aan alle kanten zijn wel metseltekens te vinden: aan de zuidzijde:
ruiten en kruisen, maar ook een combi van ruit en kruis.
|
| Berghem: de kerktoren: zuidzijde |
|
| Berghem: de kerktoren: detail zuidzijde |
Deze combi van ruit en kruis treffen we dus veel later (19e eeuw)
dus ook weer in de bovenlichten aan.
|
| Berghem: de kerktoren |
|
