|
Natuurstenen tekens in een bakstenen muur
Soms komt het ook voor dat er natuurstenen tekens in een bakstenen muur zijn aangebracht. Doorgaans zijn
dit typische wijdingskruisjes.
Laten we ze eerst maar eens gaan bekijken.
Deurne
In Deurne staat de Sint-Willibrorduskerk.
Het gotisch hoogkoor dat oorspronkelijk nog hoger was dan het middenschip, vertoont opmerkelijke metselwerk-overeenkomsten
met het Groot kasteel te Deurne.
Omdat dat gebouw eerder op omstreeks 1460 werd gedateerd, werd dat jaartal ook voor het hoogkoor
aangehouden. Onderzoek naar de geschiedenis van het Groot Kasteel in 2003 toonde echter aan, dat het oudste (gotische) gedeelte
van dit gebouw al vóór 1397 moet zijn gebouwd. Dat kan daarmee evengoed voor het hoogkoor gelden.
|
| Deurne: natuurstenen wijdingskruis in middeleeuwse muur. |
Tegelen
De Sint-Martinuskerk is de vierde kerk op deze plaats. Delen van de huidige toren zijn
nog van de derde kerk uit 1430.
De eerste Sint-Martinuskerk werd hier rond 720 gesticht. Elders heb ik de aanwezige metseltekens van deze toren
al laten zien.
Hier gaat onze aandacht uit naar de diverse natuurstenen inwijdingskruisjes die
we zien op de toren.
Weert
Ook hier in Weert heet de blikvanger Sint-Martinuskerk. Het is een van de weinige hallenkerken
in Zuid-Nederland. Bij een hallenkerk zijn de zijbeuken ongeveer even hoog en vaak ook even breed als het middenschip.
Al meldt een bron al in 1056 een kerk in Weert, de eerste bouwfase van het huidige gebouw wordt pas voltooid
in 1456. Dan verrijst namelijk het nog bestaande koor in gotische stijl. Het oude schip verdwijnt rond
1500 om plaats te maken voor het huidige driebeukige schip dat de vorm kreeg van een gotische hallenkerk. Deze wordt in 1512
opnieuw in gebruik genomen. Waarschijnlijk is na die wijding het gebouw nog afgewerkt.
Met de bouw van de toren in Kempische stijl wordt gestart in 1528. Eind
zestiende eeuw komt de bouw door geldgebrek tot stilstand. Pas in 1887 wordt de toren voltooid naar een ontwerp van architect
Johannes Kayser uit Venlo.
De negentiende-eeuwse toren houdt echter niet lang stand. In 1940 stort de 60 meter hoge houten spits naar
beneden en vernielt een aantal gewelven van de kerk. Pas in 1951 schrijft het kerkbestuur een prijsvraag uit voor een
nieuw ontwerp voor de torenbekroning. Winnaar werd Theo Verlaan uit Berkum, wiens ontwerp wordt voltooid in 1960.
Deze spits toont een sterke gelijkenis met die van de Eusebiuskerk in Arnhem. Niet toevallig, want die is van dezelfde architect.
|
| Weert: toren met speklagen |
De hardstenen kruisjes bevinden zich in de muur van het schip van de kerk en in een aanbouw.
Moeilijk om te zeggen in welke tijd ze zijn aangebracht. Ze kunnen naderhand in de muur zijn ingebracht.
|
| Weert |
Opvallend is de vorm-overeenkomst met die van Tegelen.
|
| Weert |
Roermond
Naast de Romaanse Munsterkerk met de 4 torens heeft Roermond nog een grote kerk: de St.
Christoffelkathedraal. Een kerkgebouw mag kathedraal heten als zich daarin de bisschopszetel zich bevindt. In
de achtermuur van deze kerk treffen we de hieronder weergegeven natuurstenen kruisjes aan.
Op de hoek links zit er eentje en er zijn 2 andere aan weerszijden van het dichtgemetselde raam.
|
| Roermond St. Christoffelkathedraal |
Hieronder de meest linkse op de hoek: deze draagt vermoedelijk een straatnaam: 't Gaert's kamp.
|
| Roermond St Christoffel |
Aan weerszijden van het raam is een kruisje aangebracht. Wellicht werd dit venster ooit gebruikt
om mensen die in de kerk niet welkom waren, toch de eucharistie te laten meebeleven en misschien zelf door het raam de
hostie te overhandigen.
|
| Roermond: St. Christoffel |
De natuursteen vormt een kruis, met daarin nog een afbeelding van een kruis, dat nog het meest lijkt op
een Maltezer kruis, gevoerd door de Johanniter Orde.
|
| Roermond: St. Christoffelkathedraal |
|
