|
Muurtekens aan de Laurenskerk te Rotterdam
Aan de kleur van de muur is te zien dat deze tekens aan de
'Laurens' nog net in het oude muurgedeelte zitten. Vlak daarboven is de muur hersteld. De Laurens-kerk werd door
het bombardement in 1940 zwaar getroffen.
|
| Rotterdam: detail zuidelijk transept |
| |
|
| laurenskerk: muurtekens meer in detail |
Dat de ruit van oorsprong een heidens teken was, wordt bevestigd
door de verchristelijking door de kleine kruisjes die er aan zijn toegevoegd.
|
| Rotterdam: Laurenskerk zoek de muurtekens. |
|
| Laurenskerk: zuidertransept met tekens links van het raam. |
|
| Muurtekens op de Laurenskerk te Rotterdam |
Sint Laurentius
Laurentius leefde in de 3e eeuw en werd als christen gemarteld en
gedood omdat de keizer dacht dat hij veel geld had, toen hij als diaken voedsel uitdeelde aan de armen. Hij werd geroosterd
boven een vuur.
Zijn naamdag valt op 10 augustus. Op die dag behaalde keizer Otto
I in 955 een klinkende overwinning op de Hongaren bij Lechfeld.
Dit succesverhaal maakte Laurentiusdag een dag waarop het goed oorlogvoeren
is. Als dank voor een overwinning werd dan vaak een kerk of kapel aan Sint Laurens gewijd. (bron: Elizabeth den Hartog)
|
| Rotterdam: Laurenskerk na bombardement 1940 |
Op deze foto is te zien hoe er van de Laurenskerk maar gedeeltelijke
muurresten overeindbleven. Net genoeg dat de muurtekens nog bewaard gebleven zijn.
| foto: www.castles.nl |
|
| Gravure van huis te Merwede uit 1711 |
Huis te Merwede in Dordrecht
Bij Dordrecht staat aan de Merwede nog de ruine van het kasteel Huis te Merwede. Op de
muren is een regelmatig ruit-patroon in het metselwerk aangebracht, van groenig geglazuurde bakstenen.
Het eerste kasteel werd gebouwd voor 1307. Na verwoesting werd het herbouwd in de eerste
helft van de 14e eeuw. Deze laatste versie werd verwoest in 1418. Daarna is het kasteel nooit meer terug opgebouwd.
De inwoners van Dordrecht hebben de stenen geroofd om er hun huizen en de kerk mee te bouwen. Na de Sint
Elizabethsvloed werd het lastiger om de ruine te slopen. Uiteindelijk kwam er een verbod in 1549. Afdoende was het niet. Maar
ligging op een eilandje, maakte het toch wel moeilijker, zodat uiteindelijk toch nog een stuk bewaard is gebleven.
| foto: www.castles.nl |
|
| Dordrecht: ruïne kasteel: Huis te Merwede |
Magische tekens in Dordrecht
Ook aan toren en kerk van de Grote (of Onze Lieve Vrouwe) Kerk van Dordrecht zijn nog oude muurtekens
te vinden.
|
| De Grote kerk van Dordrecht |
Onze Lieve Vrouwe Kerk
De kerk heeft een romaanse voorloper gehad (kapel in 1122). Uit begin 13e eeuw bestaan er al stadrekeningen
voor de aanbouw van een Maria-koor. Dit Mariakoor is nu nog het oudste deel van de kerk. In 1367 werd de kerk verheven
tot kapittelkerk en dat stimuleerde de bouwactiviteiten. Rond 1470 had de kerk in hoofdtrekken haar huidige vorm gekregen.
De kerk wordt gerekend tot de Brabantse gotiek en is daarvan een heel sobere, maar wel een van
de noordelijkste vertegenwoordigers.
Toren
Met de bouw van de toren werd begonnen rond 1339. Rond 1450 was men gevorderd tot aan de omloop. Helaas
brak er in 1457 een grote stadsbrand uit waarbij kerk en toren zwaar werden beschadigd. Ook begon de toren
toen al flink over te hellen. Daarom werd afgezien van de verdere bekroning die de toren tot 108 meter hoogte had moeten brengen.
Maar 4 jaar later was de schade al hersteld. De uiteindelijke hoogte bleef nu steken op 65 m. In 1626 werden de kolossale
wijzerplaten aangebracht.
De zware basklok van 9830 kilo uit 1999 is de zwaarste klok van
Nederland. Hij weegt 9830 kg, wat nog 1000 kg meer is dan de beroemde Delftse Bourdon.
|
| Dordrecht: Grote Kerk: muurtekens. |
Op de foto hierboven en hieronder (van de noordzijde van het schip) zien we rechts een zandlopermotief.
Dit symbool komt ook voor in de runenrij als de Gebu-rune, die met ons woord geven (geschenk) in verband staat. Nu
werden de runen in onze streken al vanaf de 8e eeuw niet meer gebruikt. Alleen zullen sommige runen nog terug te vinden zijn
als huismerk (en daardoor in de heraldiek) en in een paar gevallen als gevelteken.
De site van www.symbols.com geeft voor dit teken aan dat het in vroeger tijd ook wel stond voor TIJD (zandloper) en daarmee voor UUR.
Hetzelfde teken komt in Twente ook voor op de middenpaal van oude niendeuren. Het
staat ook voor het weren van boze geesten en (volgens sommige bronnen) het afweren van bliksem.
|
| Dordrecht: Grote Kerk: muurtekens in detail. |
Het rechter teken is wel mooi bewaard gebleven. De linker is gehavend en de middelste op de steunbeer
is nog zwaarder gehavend. Het is lastig om deze te reconstrueren.
|
| Dordrecht: Grote Kerk: muurtekens ( 2 maal een X) |
En hier zien we het maalkruisteken dan nog weer twee keer terugkomen: op de muur en de steunbeer. In
lichtere steensoort op de steunbeer en in de zwart gesintelde soort op het muurvlak.
|
| X-teken op westzijde toren Dordrecht |
Hoog op de toren, vlak onder de wijzerplaten is nogmaals een maalkruis-teken aangebracht.
Zie foto boven.
|
| westzijde toren Grote Kerk Dordrecht |
Ietwat vager zijn ook hier (foto boven en onder) metseltekens op de toren te vinden. De ruitvorm en
de driehoek is wel duidelijk herkenbaar.
|
| detail westzijde toren |
We zien hier dat de metselaars erg veel groene steen hadden, zodat ze een heel muurvlak
regelmatig met deze steen konden versieren. Ook deze groene steen ontstond als een afwijking in het bakproces. In de kuststreek
(Vlaanderen, Zeeland) werden de ovens gestookt met zouthoudende turf, waardoor er op de koppen van de stenen een groenige
glazuur neersloeg. (zie foto's onder).
|
| Dordrecht: westzijde toren |
|
