Bovenlichten en snijramen in Nederland

Midd. metseltekens 1.5-5 Noord-Holland

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NEXT

Haarlem
 
Dank zij de oplettendheid van Marius Bruijn zijn nu ook metseltekens ontdekt aan het koor van de Grote of St Bavo-kerk te Haarlem. Het zijn er drie: een toverknoop, een ruit en nog een ruit, maar deze is nog weer intern door een maalkruis in vieren gedeeld.
 
Eerlijkheidshalve moet ik bekennen dat ik deze tekens destijds bij mijn inspectie van deze kerkmuren over het hoofd gezien heb.
Soms is het zaak om gebouwen vaker dan 1 keer te inspecteren omdat de lichtval kan wisselen en een patroon meer of minder zichtbaar maken.
 
Maar nu ik er zelf voor gestaan heb, snap ik niet dat ik ze toen gemist heb.
 

haarlem-bavo2015-04-15_13.56.28-kl.jpg
Haarlem: toverknoop aan de Grote of St Bavo-kerk (koor)

haarlem-bavo2015-04-15_13.56.50-kl.jpg
Haarlem: ruit-teken aan de Grote of St Bavo-kerk (koor)

haarlem-bavo2015-04-15_13.55.49-kl.jpg
Haarlem: ruit-teken aan het koor van de Grote of St Bavo-kerk

De Bavo werd gebouwd tussen 1370 en 1520.
 
De huidige Grote of Sint-Bavokerk heeft verscheidene voorgangers gehad, zowel houten als stenen parochiekerken. In 1370 werd de laatste voorganger, een in Romaanse stijl gebouwde parochiekerk, door een brand zwaar beschadigd. Deze kerk is toen grotendeels hersteld, ook bouwde men een nieuw gotisch koor.
 
Dit koor dat omstreeks 1400 tot stand kwam en waar we de metseltekens in vinden, staat er nu nog steeds. De bouwmeester van dit koor was waarschijnlijk Meester Engelbrecht van Nijvel. (bron Wikipedia).
 

foto (uitsnede): https://www.haarlemmarketing.nl
bavokerk-haarlem.jpg
Grote of St Bavokerk te Haarlem

Haarlem: Amsterdamse poort
 
Deze poort werd rond 1400 gebouwd, tegelijk ongeveer met het koor van de St Bavo-kerk. Het is de enige van de 12 Haarlemse poorten die nog over is. De poort heeft ook zonder noemenswaardige schade het Spaans beleg van 1573 doorstaan.
 
We treffen op de poort wapenschilden aan, geflankeerd door maalkruisen in gelige steen en vuurslagtekens.
 
Verderop aan de noordzijde van de poort zijn nog een maalkruis en een ruit te vinden eveneens in grijs-gelige steen.
 
 

haarlem-stadspoort2015-04-15_14.19.32kl.jpg
Haarlem: Amsterdamse Poort

haarlem-stadspoort2015-04-15_14.17.21-kl.jpg
Haarlem: Amsterdamse Poort

foto: Martin Busker
adam-poort-metsel1.jpg
Haarlem: Amsterdamse poort: ruit en maalkruis

haarlem-stadspoort2015-04-15-14.17.32-kl.jpg
Haarlem: Amsterdamse Poort: vuurslagteken rechts van het wapen

We zien wapenschilden van de stad Haarlem en van Oostenrijk. Maalkruis en vuurslag zie ik als kwaadwerende tekens. Er kan een verband bestaan met Bourgondie, maar vooralsnog vind ik het niet zo plausibel.

haarlem-stadspoort2015-04-15-14.20.49-kl.jpg
Haarlem: Amsterdamse Poort

Haarlem: Huis Ter Kleef
 
Van het Huis ter Kleef is alleen nog een gebouwtje met toren over van omstreeks 1560, wat bekend staat als 'de Kaatsbaan'. Ooit werd er overdekt gekaatst in het gebouw. Het bijbehorende kasteel werd ten tijde van het beleg (1573) kapot geschoten en is sindsdien niet meer herbouwd.
 
In rode steen is hier een maalkruis zichtbaar links boven het raam. Met in het centrum ervan een ruit-teken. Een dergelijk combi-teken komen we slechts af en toe ergens tegen.
 

haarlem-huisterkleef2015-11-06_14.16.51kl.jpg
Haarlem Huis ter Kleef

foto: Martin Busker
ter-kleef-metsel1.jpg
Haarlem: Huis Ter Kleef

haarlem-huisterkleef2015-11-06_14.11.42-kl.jpg
Haarlem: Huis ter Kleef

Haarlem
 
Pand op hoek van Ged. Oudegracht en Frankestraat. Op de zijmuur aan de Frankestraat bevindt zich in gelige steen een onduidelijk teken. Marius Bruijn ontdekte het teken bij toeval. Vuilcontainers tegen de gevel belemmeren normaliter het zicht er op. Mogelijk is het een zijaanzicht van een kelk. Maar waar die toe diende?

foto: Marius Bruijn
frankestraat1.jpg
Ged. Oudegracht/Frankestraat

foto: Marius Bruijn
frankestraat2.jpg
Ged. Oudegracht/Frankestraat

foto: Marius Bruijn
frankestraat3.jpg
Ged. Oudegracht/Frankestraat

Uitgeest: Westergeest 12
 
Op de gevel van deze voormalige boerderij treffen we een maalkruis en een ruit aan in een gelige steensoort.
De foto is van Google streetview. Het kozijn van het rechterraam  is in later tijd door een deel van het maalkruis heen gebroken.
De ruit bevindt zich links van het bovenste raam.
 

uitgeest-westergeest-12-2015-11-06_14.57.58-kl.jpg
Uitgeest: Westergeest 12

uitgeest-westergeest-12-2015-11-06_14.57.17-klbs.jpg
Uitgeest Westergeest 12

uitgeest-westergeest-12-2015-11-06_14.57.23-klbs.jpg
Uitgeest Westergeest 12

uitgeest-westergeest-12-2015-11-06_14.57.27klbs.jpg
Uitgeest Westergeest 12

Edam: de Librije
 
Tegen de Grote Kerk van Edam aangebouwd, bevindt zich nog de oude Latijnse bibliotheek: de Librije. In de 16e eeuw kon men er boeken bestuderen die aan de ketting lagen.
We kennen in Nederland nog 3 van deze Librijes: naast Edam ook nog te Enkhuizen en te Zutphen.
Van deze Librije zijn ook nog wat boeken bewaard gebleven, waaronder van Erasmus, nu bewaard in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag..
Bij de ingang zien we een maalkruis. Dit werd ontdekt door Steven Maas, waarvoor zeer veel dank.
 
 
 

foto: Steven Maas
edam-librije-steven-maas.jpg
Edam: Librije