|
|
| A'dam Prins Hendrikkade snijraam met verlichting 1e kwart 19e eeuw |
Olielantaarns werden al vanaf ca. 1790 toegepast in bovenlichten. Er zijn er met name aan
de Amsterdamse grachten nog heel wat bewaard gebleven.
Het raam aan de Prins Hendrikkade is een voorbeeld van de stijl die nog de sfeer van Empire
ademt, waardoor we het kunnen plaatsen in het eerste kwart van de 19e eeuw.
Wat opvalt zijn de versierde pijlen en het acanthusmotief onder de lantaarn. Erboven lijkt een kleine pijnappelspruit
te zijn aangebracht.
|
| A'dam Keizersgracht laat Empire |
Zowel de ovale cartouche als de krans is ten tijd van de empire een gewild element in het bovenlicht. Hier
(Keizersgracht) wordt de krans doorsneden door een maalkruis, waarvan de roeden
versierd zijn en er in het centrum een rozet geplaatst is.
Leiden
|
| Amsterdam Oudezijdsvoorburgwal |
De inklemming van de ovale cartouche is hier in dit houten snijraam van de Oudezijdsvoorburgwal
te Amsterdam (linksonder) nog traditioneel. De halve cirkels zijn via een rozet met
elkaar verbonden.
Dit modern ogend snijraam van de Amsterdamse Herengracht (rechtsonder),met rozetten en licht bewerkte
roeden, stamt toch vermoedelijk uit dezelfde periode als het raam ernaast: eerste helft 19e eeuw.
|
| Amsterdam: Herengracht |
|
| Schiedam: de roeden zijn hier kunstig bewerkt in Empire-stijl |
Dichter bij de Empire-stijl is dit Schiedamse snijraam. We zien in plantmotief gesneden
roeden, met veervormige palmbladeren om het glasoppervlak zo regelmatig mogelijk
te verdelen. De roeden ontspringen aan een soort halve rozet en eindigen tegen een deel van een cirkelboog.
|
| Amsterdam: Herengracht; fraaie palmetten rond een cirkel met daarin misschien ooit een olielantaarn |
De fraai gesneden palmetten (of korenaren?) van dit A'damse bovenlicht zijn nog een typisch
Empire-kenmerk, wat maakt dat dit bovenlicht mogelijkerwijs nog wat vroeger in de 19e eeuw geplaatst kan worden. Of er in
het midden in de cirkel zich een olielantaarn heeft bevonden, kan misschien nog eens worden geverifieerd.
|
| Amsterdam Herengracht: cartouche met spitse pijlen naar binnen gericht. |
|
| Amsterdam Keizersgracht : laat Empire-snijraam in Empire deuromlijsting. |
Deze Amsterdamse (houten) snijramen aan de Herengracht en de Keizersgracht (hierboven) laten elk nog
een restant zien van de Empire-stijl en voeren ons toch al wat verder de 19e eeuw in.
De ovale cartouche links met de pijlen op het centrum gericht en in het rechter raam
de bijzonder fraaie hoekstukken. Rechts is nog geen sprake van pijlen, maar wat we zien lijkt eerder op een scheepsroer.
|
| Den Haag: Prinsengracht |
Dit Haagse raam lijkt een wat vreemde eend tussen de anderen in de bijt, maar de motieven zijn wel weer
veelal dezelfde.
|
| Amsterdam: Het Singel |
De beide hierboven getoonde snijramen (Den Haag en Het Singel, A'dam) hoeven elkaar in ouderdom niet
zo veel te ontlopen. Beide herinneren nog vaag nog de invloed van de Empire. Het snijraam (aan het
Singel) heeft geen volledige cirkel, maar dit kan te maken hebben met de vorm van het kozijn. Het
alternatief was geweest om de cirkel rond te maken en (boven en onder) met 'tussenklemmen' te werken. Toch is hier niet (meer)
voor gekozen.
Al met al blijven de Amsterdamse bovenlichten van de grachten moeilijk te dateren.
Andere vormen
Bij dit snijraam in de Kerkstraat 32-34 Amsterdam zien we het rijzende zon motief uitgewerkt met 2
pijlen en een thyrsus (=staaf met pijnappel).
We zien hier Empire-motieven, dus deze kan waarschijnlijk wel wat naar voren in de tijd geplaatst.
|
