|
Gent: De metseltekens van de Sint Baafskathedraal
Voorganger van de huidige kathedraal was een romaanse kerk uit de
12de eeuw. Hiervan is de crypte overgebleven. De romaanse kerk werd geleidelijk aan vervangen door de huidige.
De bouw verliep in drie fasen. In het begin van de 14de eeuw werd
eerst het koor vernieuwd. Hier is de invloed van Noord-Franse gotiek en van de Scheldegotiek te merken. De kooromgang en de
straalkapellen dateren uit het begin van de 15de eeuw.
Tijdens de tweede bouwfase, van 1462 tot 1538, werd de 89 meter
hoge westertoren opgetrokken in de stijl van de Brabantse gotiek, met kalkzandsteen uit het steenwerc van Dilbeek.
In 1533 werd begonnen met de derde fase: de bouw van het schip.Mogelijk
stammen de metseltekens dus uit die tijd.
Later vonden nog toevoegingen plaats in renaissance-, barok- en
classicistische stijl.
|
| Gent: St Baafskathedraal: toren |
Wat heel bijzonder is:
De Sint Baafskathedraal te Gent is de enige locatie,
tot op heden bekend, met oude metseltekens binnen in een gebouw.
De tekens aan de noordzijde:
De tekens bevinden zich in de zwikken van de gotische bogen zowel
aan de noordzijde als aan de zuidzijde.
|
| Gent: St Baafskathedraal: noordzijde |
|
| Gent: St Baafskathedraal: noordzijde |
Als we inzoemen, wat zien we dan (foto onder)? Links ontwaren we
de sporen van een hart, maar rechts... blijft het onduidelijk.
|
| Gent: St Baafskathedraal: noordzijde |
Dit lijkt erg op de contouren van een dier dat de kop laag houdt..
wolf/vos/hond of schaap..maar met evenveel argumentatie kan krab of spin worden genoemd.
|
| Gent: St Baafskathedraal: noordzijde |
Van deze beide tekens is het teken linksonder inmiddels een
bekende: het is de vuurslag: een metalen object dat je kon klemmen tussen je vingers om vuur te maken tegen een vuursteen.
Als teken moeten we het zien als afweerteken tegen blikseminslag
en tegen brand.
Als het rechterteken erbijhoort kan het de blusemmer zijn, maar
miosschien ook wel de aanzet tot een heraldisch wapenschild.
|
| Gent: St Baafskathedraal: noordzijde |
Beide tekens hier zijn oude bekenden: de toverknoop (links) en het
hexagram (rechts). Mogelijk ingezet om kwaadaardige invloeden van hekserij en toverij te voorkomen.
|
| Gent: St Baafskathedraal: noordzijde |
De in vieren gedeelde ruit... zien we wel eens vaker. Het zou hier
kunnen gaan om een combiteken van het maalkruis met de ruit:
kwaadwerend en vruchtbaarheid bevorderend.
|
| Gent: St Baafskathedraal: noordzijde (meest westelijk teken) |
De tekens aan de zuidzijde
De tekens aan de zuidzijde zijn iets minder duidelijk: de beide
die we hier zien, zijn afgeleid van het ruit-teken. In oorsprong een vruchtbaarheidsteken, maar mogelijk afgezwakt tot algemeen
kwaadwerend teken.
|
| Gent: St Baafskathedraal: zuidzijde |
Op de foto hieronder zijn zichtbaar: links een hart. toen al teken
van liefde, voor de kerk, voor Maria...
Rechts is het teken onduidelijker. Het geoefende oog ziet een liggende
ingrune met enkele extra ruittekens versierd.
|
| Gent: St Baafskathedraal: zuidzijde |
De tekens op dit transept aan de zuidelijke wand zijn links
een teken om blikseminslag en brand te weren. We zien het vuurslagteken (wat ook aan de noordelijke wand zichtbaar is) hier
gecombineerd met het extra groot maalteken , wat een algemeen afwerend teken is. De combi geeft dus een boodschap af: Kwaadwillende
geesten, blijf weg. Moge ons huis gespaard blijven voor bliksem en brand.
Wat ook een mogelijkheid is ( je moet toch trachten zo onbevooroordeeld mogelijk te kijken)
zijn 2 gekruiste banieren.
Rechts is (vaag) weer een ruit zichtbaar, in vieren gedeeld door een maalkruis.
|
| Gent: St Baafskathedraal: zuidzijde |
Deze foto geeft nog een breder overzicht van de situatie aan de
zuidzijde van de kathedraal.
|
| Gent: St Baafskathedraal: zuidzijde |
Al met al treffen we hier een fraaie verzameling aan van een diversiteit
aan metseltekens uit de periode dat zulke tekens nog betekenisvol waren voor de mensen.
|
