|
|
| Krommenie: krans of zon? |
Wat nu ook
lastig wordt, is dat de krans steeds minder nog als krans te herkennen is en we niet goed meer kunnen vaststellen of we met
een krans of een zon te maken hebben. Straks zullen we zien dat de
symbolen op elkaar vallen en dan zal uiteindelijk het verschil wegvallen. Bij dit raam uit Krommenie is dit
al feitelijk niet meer vast te stellen. Enkel doordat we de geschiedenis gevolgd hebben, zullen we, zo denk ik, de voorkeur
geven aan de krans.
Zwolle
Zoals hieronder
bij dit Zwolse raam al vermoed kan worden, zal de parellijst geleidelijk verdwijnen. Hier wordt de ovaal nog ingeklemd
tussen rozetten, maar voorts gecombineerd met twee gladde halve cirkels met daarop
ruitvormige 'zonnetjes'.
|
| Zwolle: vergelijk dit snijraam met dat van Edam hieronder. |
Dit bovenlicht
uit Zwolle (onder) van een drogisterij is al wat lastiger te dateren. Er is nog wel een ovaal met parelmotief maar de
omlijsting is sterk uitvergroot en ook het zeer sterk gebogen deurkalf maakt dat dit (welhaast) zeker na de Empire geplaatst
moet worden onder een van de 19e eeuwse neostijlen.
|
| Zwolle |
|
| Edam: fraai beschilderd kraalprofiel met vergulde zonnen i.p.v. rozen |
Edam
Dit Edamse raam zit nog in een Empire deurlijst. Een latere schilder (?)heeft moeite gedaan om het kraalprofiel
tot uitdrukking te brengen. De rozetten op de snijpunten van de roeden geven een extra verfraaiing aan het geheel.
|
| In Gouda zijn meer van dit type bovenlichten. Een rozet ingeklemd tussen 2 halve cirkels. |
Gouda
Net als in het vorige bovenlicht zien we ook hier in Gouda een rozet tussen 2 halve cirkels ingeklemd. Het
kraalprofiel is kennelijk een tijdje erg populair gebleven, want we komen het overal in het land wel tegen.
|
| Utrecht: symmetrisch uiteenwijkende palmtakken in Empirestijl. |
Utrecht
In dit Utrechtse bovenlicht (boven) zien we al de voorloper van de latere levensboom. We
zullen ook andere styleringen zien die van dit type zijn afgeleid. De deurkalven en de middenlijst van de deuren zien er nog
18e eeuws uit, maar de afgeronde bovenhoeken, ingevuld met bloemmotieven zien er al wel heel nieuwerwets uit voor die tijd.
De rozet, die de halve cirkels met elkaar verbindt, doet meer en meer aan een zon denken. De 'zwaargewortelde' palmbladeren
lijken mij nog een typisch Empire-gegeven.
|
| Utrecht: het lijnenspel wordt al wat vrijer. |
Nog een voorbeeld uit Utrecht: de Pietershof. De maker van dit snijraam heeft de vrijheid
genomen om wat creatiever om te springen met het lijnenspel. De roeden ontspringen vanuit kelken en zijn voorzien van een
kraalprofiel.
|
| Alkmaar |
Alkmaar
Bij dit venster in Alkmaar zien we de rozet (zon?) ingeklemd in een recht roedenkruis. De roeden zijn nog
allemaal met florale motieven bewerkt en ontspringen aan kelken. Ook de halfcirkelvormige roeden zijn eenvoudig bewerkt.
|
| Den Haag: Toernooiveld : Snijraam uit eerste kwart 19e eeuw. |
Den Haag
Aan het Korte Voorhout zien we dit bovenlicht in een neostijl. In het deurkalf een Grieks motief,
in de bovenlijst een gehelmde godenkop. Net als bij veel Amsterdamse bovenlichten zien we ook hier pijlen, wijzend naar het
centrum.
|
