|
Sneek
De festoenen zijn in de stijl van Lod XVI glad bebladerd uitgevoerd. We zien geen bloemen,
vruchten, schelpen of knekels meer.
Bij dit woonhuis, in 1790 gebouwd voor een rijke apotheker Volkert Crasburg, door de stadsbouwheer Auke
Bruinsma, is een grapje uitgehaald met de festoenen, door ze als het ware via een gat te laten weglopen.
|
| Sneek: pand in stijl Lod XVI, gebouwd in 1790. |
Amersfoort
|
| Amersfoort: snijraam in Lod.XVI - stijl. |
Het snijraam in Amersfoort toont bovenin de linten, die langs opzij afhangen. In het
midden zien we de bebladerde festoenen, die een krans vormen en onderin twee langgerekte gekruiste
acanthusbladeren. Ik heb geen zekerheid dat dit een oud raam is. Mogelijk is dit in later tijd in deze stijl gesneden.
Enkhuizen
|
| Enkhuizen: laat Lod. XVI: cartouche met parellijst. |
Dit snijraam in Enkhuizen (boven) laat ons de ovale cartouche zien, voorzien
van een parellijst, die in de Empirestijl nog veel meer optreedt.
|
| Krommenie: houten gevel in Lod. XVI - stijl |
Voor echt fraaie houtengevels moeten we in de Zaanstreek zijn, waar het vak van houtsnijden
door de eeuwen heen met liefde werd beoefend. Deze Lod. XVI - gevel van een pand uit 1786 is daar een uitstekend voorbeeld
van.
De fraai gesneden festoenen links en rechts van het jaartalschild 1786 bestaan uit bloemslingers.
Onder het jaartalschild door steken twee gekruiste acanthusbladeren.
De grote acanthustuilen in de klauwstukken vullen de ruimte naast de voluten, die beneden in een
roos uitmonden. De voluut maakt halverwege een typische knik, die we in deze periode vaak
tegenkomen. Op de bovenranden ervan een liggende festoen van het gladdere soort.
De gecannelleerde pilasters zijn eigenlijk al meer een typisch empire-kenmerk.
Boven het middenraam een vaas met afhangende festoenen.
Bovenin een krans, twee gekruiste acanthusbladeren, bekroond door de
lintenstrik. De top wordt bekroond door het symmetrische acanthuspalmet, wat typisch voor
de Lod. XVI stijl is.
Edam
|
| Edam, Lod. XVI - schildering boven binnendeur in de oude NH-kerk. |
In een sobere stijl is hier in de Grote Kerk te Edam toch getracht een ornament aan te brengen, dat destijds
rond 1790 modern en bij de tijd was.
Vergelijk het bovenlicht, onderaan op de vorige bladzij (A'dam: Herengracht), waar ook sprake is van
een bundel acanthusbladeren. Iets vergelijkbaars zien we ook hier.
Delft
|
| Delft: groene krans in Lod XVI - stijl |
In Delft is dit een meerdere keren voorkomend soort krans. Bij deze krans hangen er twee
koordjes aan met aan het uiteinde een soort gordijnkwastje, wat ook een geliefde versieringsmotief is. Het ene
koordje ligt speels op een - als festoen geplooid - doek.
In de middeleeuwen diende men, als uitbater van een bier- en wijnhuis, een groene krans
uit te hangen, als een teken dat een vergunning verleend was. Het is een aantrekkelijk idee dat sommige chique wijnhuizen
in later tijd toch nog die groene krans verkozen als bovenlicht.
Amsterdam
|
| Amsterdam: Keizersgracht: krans gepositioneerd door bloemmotieven i.p.v. pijlen |
Het in latere tijd populaire thema van Amsterdamse grachtenpanden om pijlen te gebruiken rond een zonmotief,
wordt hier voorafgegaan door een krans, die met bloemen-spaken op zijn plaats wordt gehouden. Dit
Lod. XVI - snijraam op Keizersgracht nr. 60 is natuurlijk door velen gezien en men zag er wellicht een reden in om het na
te volgen in een nieuwe mode met pijlen in plaats van bloemen. Amsterdam toch.....
|
| Elburg: een laat Lod. XVI-raam, misschien al wat verder in de 19e eeuw gemaakt |
Het snijraam uit Elburg hierboven toont bekende Lod. XVI elementen, maar de vorm van de krans gaat richting
Empire-stijl en ook de zwikken (= hoekstukjes) met stralende zon motief zijn m.i. 19e eeuws. We zien overigens gouden
kwastjes aan de draperieën en dorre takken die krans ondersteunen.
Het is goed mogelijk dat in sommige snijramen de ronde krans in het midden ooit de plaats was waar men een
lantaarn had geplaatst. Achteraf is moeilijk te zeggen bij welke ramen dat het geval is geweest.
Amsterdam
|
| Amsterdam: Herengracht supergroot Lod. XVI-snijraam met karakteristieke spiraal-krullen |
Een zeer fraai snijraam treffen we aan op Herengracht 218. In de midden zien we al iets van een vaas-motief,
wat we met name in de Empire-stijl veelvuldiger zullen tegenkomen. De langgerekte acanthusbladeren eindigen bovenaan in tulpen,
onderaan zijn het kelkjes met daaruit hangend 3 knoppen of zaden. In het midden zijn het in elkaar geschoven
kelkjes, wat een motief is wat we nog vaker zullen tegenkomen.
|
| Zierikzee: ca 1800: snijraam met vaasmotief |
Ook bij dit snijraam van huize De Aveling in Zierikzee zijn er wel typische Lod. XVI - kenmerken
te zien. Bovenin een vaasje met afhangende festoenen. Langgerekte gekrulde acanthusbladeren
eindigen in een roos. Links en rechts naast de vaas een paar acanthustuiltjes met bloemen.
In elkaar geschoven kelkjes zijn zichtbaar in de middenstijl.
Het deurkalf (dit is de bovendorpel van de deur), dat enigszins geknikt is, draagt een fraai, gevleugeld,
putti-kopje.
Toch is het goed mogelijk dat dit een nieuw raam is, gemaakt in oude stijl.
|
