Bovenlichten en snijramen in Nederland

Middeleeuwse metseltekens 4-6

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NEXT

Lüdinghausen: kasteelboerderij
 
Lüdinghausen ligt in NordRhein-Westfalen. Het bezit een paar burchten, waaronder de burcht Vischering. Er is ook een oud pand uit 1569 met metseltekens.
 

Lüdinghausen in de 16e eeuw. Links de Burcht Vischering, op de voorgrond de Burcht Lüdinghausen, Naast de duidelijk groter weergegeven Felicitaskerk zien we de trapgevel van de burcht Wolfsberg.

luedinghausen_16jh.jpg
Lüdinghausen in de 16e eeuw

duitsland2009-288ludinghausen-kl.jpg
Lüdinghausen: oude kasteelboerderij

duitsland2009-289ludinghausen-kl.jpg
Lüdinghausen: de boerderij heeft als jaartal 1569

luedinghausen_.jpg
Lüdinghausen: versierend metselwerk bovenin.

luedinghausen_detail-boven.jpg
Ludinghausen: kasteelboerderij: gehavend ornament

Lüdinghausen: Burcht Vischering
 
Van de burchten heeft alleen het torentje op de binnenplaats van burcht Vischering nog metseltekens. We zien er ruiten en maalkruisen.

duitsland2009-309ludinghausen-vischering-kl.jpg
Lüdinghausen: burcht Vischering

duitsland2009-315ludinghausen-vischering-kl.jpg
Lüdinghausen: burcht Vischering: ruit, odal en maalkruis

duitsland2009-317ludinghausen-vischering-kl.jpg
Lüdinghausen: burcht Vischering: kasteeltoren nogmaals

Rees-Haldern: Battenbergturm
 
De Battenbergturm is een laat middeleeuwse woontoren te Haldern in de Kreis Kleve. Gebouwd in 1506 volgens een in baksteen aangegeven inscriptie in de muur van de toren.
Hij is gerestaureerd in 1993. Er is zowel ornamenteel als betekenisvol metselwerk aan de torenmuren te onderscheiden.
 

battenbergturm-Rees-Haldern1.jpg
Battenberg turm te Rees-Haldern

De toren is gebouwd door Amelongh van Eijscharden, nadat hij het landgoed Boscamp ontvangen had van hertog Johann II von Kleve, mogelijk als dank voor jarenlange dienst als schildknaap en dienaar van Philipps von Kleve.Hij bekleedde het ambt van rechter vanaf 1494. 
De man met de kanonskogel in de geheven rechterhand op de oostzijde van de toren zou een voorstelling kunnen zijn van de bouwer Amelongh.
 
Het zal de bedoeling geweest zijn dat het een volledige waterburcht zou worden, maar deze is nooit verder afgebouwd. Er is maar een relatief korte tijd in gewoond. Het lijkt er op dat de burc ht al vanaf 3e kwart 17e eeuw niet meer als woning gebruikt is. In de eeuwen die erop volgden functioneerde de toren als pakhuis en stal.
 

battenbergturm1kl.jpg
Battenberg Turm

battenbergturm2kl.jpeg
Battenberg Turm

We zien op de oostzijde van de toren een duidelijke ridderfiguur. In de hooggeheven hand houdt hij een kogel vast, die daadwerkelijk in de muur is ingemetseld.
Het is een levendige concrete voorstelling van een onheilwerend teken. Strijdlustig als er iemand zou durven aanvallen.
 
Toch wel heel bijzonder dat we uit die tijd, waarin het maalkruis nog heel gangbaar was als teken, deze 'vertaling' in een muur tegenkomen.
 
 

battenberg3-kl.jpeg
Battenberg: ridderfiguur

Op de zuidzijde van de BATTEMBERGTURM  (foto hieronder) zijn letters weergegeven.
 
In de bovenste rij: 
VDMIAE, heeft men jarenlang gelezen als jaartal 1506. Is zoiets ooit door een kastelenkenner geroepen, dan praat iedereen elkaar na.

Er is naast de I, aan de rechterkant nog iets van een gehavend teken te zien. Hier leest men AE oftewel de initialen van de bouwer: Amelongh van Eijscharden.

Tot een toenmalige voorzitter van de lokale Heimatvereniging Hans Fenger tijdens een vakantie in Dresden aan een oud gebouw ontdekte dat de letters M D V I AE staan voor: 
 
VERBUM  DOMINI  MANET  IN  AETERNUM

De letters eronder zijn: D H W B I E. Hier had niemand een verklaring voor tot Hermann Joseph Diehl uit Haldern de toren een keer toonde aan zijn kinderen en zijn zoon toen met de oplossing kwam, dat er een Nederduitse vertaling gebezigd was:

 DAT  HEEREN  WORD  BLEIWT   IN    EWICHKEIT

Dit was destijds ook de lijfspreuk van het protestantse Saksische vorstenhuis van de Wettiner. 

Hiermee vervalt het exacte bouwjaar 1506 en moet langs andere weg getracht worden dit vast te stellen.
Ik vermoed dat het dan wat verderop in die eeuw zal zijn.

battenberg4-kl.jpg
Battenberg Turm: zuidzijde

BACK

START

NEXT