|
Een raadsel?
Bekijk onderstaande foto's met tekst.
|
| Amsterdam: Nwe Herengracht 47. |
Amsterdam
De stad met de talrijkste en meest fraaie bovenlichten in de wereld is Amsterdam. Met name binnen de grachtengordel zijn
er heel veel bewaard, dank zij het feit dat aan de grachten veelal de woon-/kantoorfunctie behouden gebleven is.
De Herengracht is de meest luxe van de grachten en ook de nieuwe Herengracht doet daarin nog goed mee, getuige het grote
pand, dat deze maand onze aandacht krijgt.
In het midden zien we een cartouche met kralenrand in de vorm van een oog. Maar wat vooral uniek
is en opvalt aan dit bovenlicht zijn de met koord omwikkelde staven.
Nu wil het geval dat ik in Noord Frankrijk, op 20 km afstand van Duinkerken, in Bavinckhove op een kerkmuur een middeleeuws
metselteken tegenkwam met al ongeveer net zo'n vorm als de staven in het bovenlicht.
Rara, wat is hier aan de hand?
|
| Bavinckhove (Fr.): muurteken op zuidmuur |
Nieuwe Herengracht 47
Hier woonde Mozes
Curiël (Hieronymus Nunes da Costa, 1619 - 1697). Zijn vader kwam uit Hamburg. Mozes was gezant (ambassadeur, resident)
van de koning van Portugal.
Later is hij in de adelstand verheven vanwege zijn inzet voor de Portugese onafhankelijkheid.
Hij was onder andere bevriend met stadhouder Willem III, die verschillende keren in dit huis gelogeerd heeft. Nunes da Costa
was een van de financiers voor de Portugese Synagoge en heeft ook het hout van de heilige Ark geschonken.
In de oorlog werd dit pand gebruikt voor gevluchte Joden uit Midden-Europa.
(bron: https://www.bigmoves.nl/joodsamsterdam/gebouwennwherengr.htm)
| foto: stadsarchief Amsterdam |
|
| Pand Nwe Herengracht 47 in 1936 |
Na de oorlog werd dit pand afgebroken voor de aanleg van de metro in 1973 en in de
jaren 90 is het herbouwd (foto's rechts en onder).
Het reeds in 1936 aanwezige bovenlicht is na de heropbouw kennelijk netjes opnieuw op zijn
plaats aangebracht. Hoe oud het feitelijk is, is moeilijk in te schatten. Misschien is het toch ook al wel uit het begin van
de 19e eeuw.
|
| Anno 2009: Amsterdam: gehele pand van Nwe Herengracht 47. |
Het metselteken is uit de 16e eeuw.
Een zelfde soort (?) teken duikt dus eeuwen later op in Amsterdam.
Is er een symbool-relatie of is het puur toeval?
Een waarschijnlijke betekenis, tot nu toe aangedragen, is: een harpoen, zo omwikkeld dat de pijl
makkelijk uit de windingen kan wegschieten, maar het ontbreken van een pijlpunt, maakt het weer wat onwaarschijnlijker.
Second best: de staf van een gerechtsdienaar. Dat zij staven droegen is zeker, maar onzeker is of er
zich linten aan bevonden.
Heb je een mogelijk plausibeler idee, of argumenten voor een van deze ideeën, laat het me weten!!.
|
| Bavinckhove (Fr): kerk met aan de zuidzijde 3 metseltekens |
Amsterdam: Het Singel 146
Een bovenlicht, dat zeer ook in de vergelijking moet meedoen, trof ik vanmiddag aan aan het Singel
in Amsterdam.
Hier geen koord maar acanthusblad gewikkeld rond de staven.
|
| Amsterdam: Singel 146 |
|
| Amsterdam: Singel 146 |
En zo zijn we weer terug bij af met enkel vraagtekens wat er zich heeft afgespeeld in de hoofden van
de ontwerpers van deze paalwikkelingen.
En wat stelt dit metselteken van Bavinckhove nu toch voor?
Toch is er uiteindelijk een plausibele verklaring gevonden voor dit Franse metselteken.
We moeten namelijk de iconografie van de engel Gabriël volgen en dan zien we dat het de boodschappersstaf is, die hij
bij zich draagt.
| Ter Apel: deel van een krantenfoto |
|
| Engel Gabriel met staf |
|
