|
| foto: Henri Brink |
|
| Ouroboros driemaal: Haarlem: Omvalspoort 1A |
Ouroboros
De naam ouroboros is Grieks en betekent staart-eter. Het is een van oudste
mythische symbolen ter wereld. Het is een afbeelding van een slang die in zijn eigen staart bijt (deze opeet)
en op die manier een soort eeuwige cirkel vormt. Het symboliseert de kringloop in de natuur, het eeuwige
terugkeren en de eenheid van alles.
In bovenstaand bovenlicht te Haarlem zien we dat de kunstenaar 6 slangen introduceert die
elkaar in de staart bijten.
Deze slang wordt ook wel voorgesteld als een oerslang. In de Noordse viking-mythologie
heet deze slang Jörmungandr. In Egypte vind men al voorbeelden in de tijd van ca. 1600 BC. Van Egypte is hij via de Feniciers
bij de Grieken terechtgekomen, die hem de naam ouroboros gegeven hebben.
Hij wordt meestal cirkelvormig weergegeven.
|
| Amsterdam: Nieuwe Kerk: ouroboros in caduceus-vorm in marmer uitgehouwen |
Ik kwam een ouroboros tegen in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Daar maakt hij op een herdenkingsplaat
deel uit van een compositie met een anker en gekruiste plantenstengels. Aan het anker hangt ook nog de Militaire Willemsorde.
De ouroboros te Harich (bij Balk)
|
| Harich (Frl): Ouroboros op het toegangshek van de kerk. De zeis is een ander doodssymbool. |
Een ander voorbeeld vond ik in Harich, een dorpje bij Balk in Friesland. Op het toegangshek
tot het kerkhof rond de oude dorpskerk zijn meerdere symbolen te vinden die met dood en eeuwigheid te maken hebben: gekruiste
zeisen, een gevleugelde zandloper, een vlinder en ook de ouroboros.
De zeis is het instrument van magere Hein, de zandloper is vaak ongelijk
gevleugeld met een vogelvleugel (dag/licht) en een vleermuisvleugel (nacht/duisternis),
de vlinder is het resultaat van een aantal metamorfoses (verpoppingen).
Ze verwijzen allemaal naar het feit dat mensen het tijdelijke met het eeuwige moeten verwisselen.
En ook de ouroboros hoort hierbij.
|
| Overige symboliek op het toegangshek van de kerk van Harich |
Tegelen: Middeleeuwse steen in de kerktoren met ouroboros
Op de Middeleeuwse kerktoren van Tegelen (bij Venlo) is aan de noordzijde rechts onderaan een stuk
natuursteen ingemetseld. Dit is hieronder in detail te bekijken. Het lijkt op een voorstelling van 2
draakachtige slangen, die met elkaar vervlochten zijn, en die elk in de eigen staart bijten. Dit is alleen bij
de linker slang te zien. De pootjes staan in de richting van de kop.
Ik geef toe dat het wat een vreemde voorstelling is, van een slangenlijf dat naar de staart toe weer breder
wordt, maar vervolgens zit er nog wel een krul in de staart voor de punt in de bek belandt.
De ouroboros geeft het eeuwigheidsprincipe weer. Twee "ineengesmede" ringen het beeld van
eeuwige (huwelijks-)trouw.
|
| Tegelen: noordzijde toren: natuurstenen fragment met ouroboros |
|
