|
|
| Leeuwarden: 20e eeuw: nieuw snijraam in oude stijl door Maarten Robert |
De feniks
Deze fantasievogel was als symbool wijdverbreid in de Antieke wereld. Hij staat voor onsterfelijkheid, wederopstanding
en reïncarnatie.
De feniks stamt af van de Egyptische heilige vogel Benu, een visreiger die als eerste levende
wezen zich gesetteld had op de uit het drassige slib omhooggerezen oerheuvel. Hij belichaamde de zonnegod
en werd vereerd in Heliopolis. Hij zou slechts eens in de 500 jaar verschijnen.
Latere schrijvers in de oudheid hebben de vogel meer anecdotes meegegeven.
De feniks zou naar verre landen vliegen om vandaar welriekende kruiden mee te brengen om deze op te
stapelen op het altaar in Heliopolis. Dan stak hij deze in brand om er vervolgens zelf in te verbranden. Na drie
dagen zou hij echter uit de as herleven.
Nog weer later gaven de antieke schrijvers hem een bont verenkleed mee.
Uit een Joodse sage komt het idee dat als de vogel (Milcham) na duizend jaar in een brand omkomt
er een ei in de as overblijft, waaruit opnieuw een kuiken komt. Dat Milcham van God onsterfelijkheid gekregen heeft, zou hij
te danken hebben aan zijn weigering om appels van Eva te eten. Alle andere dieren waren wel voor de verleiding bezweken.
In Rome werd de feniks vaak afgebeeld op munten, als symbool van de vernieuwende levenskracht van het imperium.
|
| Phoenix, zoals weergegeven in het middeleeuwse Aberdeen bestiary |
Ook de feniks wordt al behandelt in het boek de 'Physiologus', dat in de 2e eeuw na Christus
alle toen bekende dieren en planten beschreef. Veel van de daarin beschreven dieren waren fabeldieren.
De kerkvaders kenden dit boek en zagen in zijn opstanding uit de dood een symbool voor de onsterfelijke
ziel en natuurlijk trokken ze de paralel met de drie dagen die Jezus in het graf doorbracht.
In de Middeleeuwen werd de Physiologus als Bestiarium in verschillende landen en talen uitgebracht. Zie
foto van een prent uit het Aberdeen Bestiary.
Feniks en pelikaan zijn elkaars pendant. Ze werden vaak gezamenlijk afgebeeld.
|
