Bovenlichten en snijramen in Nederland

21f. De Pelikaan

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NEXT

dsc08666grave-bijsn.jpg
Grave: geschilderde pelikaan boven deur van 19 eeuws pand

De Pelikaan
 
Aangezien (zie foto hieronder) de beeldhouwer kennelijk nog nooit een pelikaan gezien had, lijkt de snavel nog niet zo erg.
 
Van de pelikaan geloofde men (op basis van de beschrijving in de Physiologus), dat de vogel zijn jongen voedt door zijn eigen borst open te pikken zodat ze zijn bloed konden drinken.(zie ook 21e: de Feniks)
De Pelikaan werd daardoor in de Oudheid door de kerkvaders al gezien als een Christussymbool.
 

dsc05366haarlem.jpg
Haarlem: Hier een pelikaan. Lijkt het maar zo of komt er een slang uit het nest gekropen?

Haarlem had al sinds 1502 een beroemde Rederijkerskamer: Trou moet blijcken. Zij voerden de pelikaan in hun blazoen. Daarom noemde men de leden destijds ook de pellicanisten. Een rederijkerskamer was een vereniging waar men deed aan poëzie en toneel. Elke stad had er wel een of meer van deze clubs.
 
In 1606 had Haarlem er zelfs drie. Het is mogelijk dat deze gevelsteen (zie foto hierboven) verband houdt met de rederijkerskamer. Overigens bestaat deze oude rederijkerskamer nog steeds. Toch blijft die adder in het nest mij intrigeren. 

Amsterdam
 
Ook de Amsterdamse Portugese Joden kozen boven hun toewgangspoort tot de Portugese synagoge voor het beeld van de pelikaan, die de jongen voedt met bloed uit eigen borst. Geen Christussymbool, maar mogelijk (???) een Messias-symbool.
 

adam-portsynagoge100_0002-kl.jpg
Amsterdam: toegangspoort Portugese synagoge

adam-portsynagoge100_0003-kl.jpg
De pelikaan met haar jongen in close up

BACK

START

NEXT