Bovenlichten en snijramen in Nederland

Middeleeuwse metseltekens 1.11-7 Gelderland

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NEXT

's Heerenberg: Huis Bergh
 
Huis Bergh is een oud kasteel uit de middeleeuwen. De bouwgeschiedenis van het kasteel gaat terug tot het jaar 1250. Delen van het huis dateren uit de 14e, 15e en 17e eeuw. In de beginfase van de Tachtigjarige Oorlog had Huis Bergh veel te lijden van oorlogsgeweld. In 1735 brandde het geheel uit.
 
 In 1939 werd een groot deel van het huis voor de tweede keer door brand verwoest. Dankzij de hulp van de plaatselijke bevolking kon veel van de inventaris worden gered. Nog in hetzelfde jaar begon de wederopbouw die reeds in de herfst van 1941 kon worden voltooid.
Naast de ingang treffen we een maalkruis en twee ruit-tekens.
 
  

foto: Desi Goudman
huis-bergh-sheerenberg2-kl.jpg
s Heerenberg:"Huis Bergh

foto: Desi Goudman
huis-bergh-sheerenberg1.jpg
Huis Bergh te 's Heerenberg

Kasteel Hernen (nabij Wijchen)

De eerste vermelding van de ‘heren van Hernen’ dateert uit 1247. Een eeuw later was de heerlijkheid in bezit van het geslacht Van Driel en van 1406 tot 1646 van de familie Van Wijhe. Daarna kwam het door vererving in eigendom van diverse Zuid-Nederlandse families. In 1940 werd het kasteel Hernen met de omringende tuin aan Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen geschonken, die dat jaar ook is opgericht. Het kasteel is tussen 1942-1957 grondig gerestaureerd. In de tijd daarna werden ook het Hernense Bos en het terrein achter het kasteel, eigendom van de stichting. (info van site GLK.nl)

hernen2014-04-30_13.40.19kl.jpg
Kasteel Hernen

Op de binnenplaats zien we aan een van de muren een donderbezem-teken. Deze wordt in verband gebracht met de Hagal-rune.
 
Hagal-kruisen werden ook veelal in het veld opgericht. Men hoopte zo bescherming te verkrijgen tegen hagel en bliksem. Later veralgemeniseerde dit vermoedelijk als een teken tegen allerlei onheil.
 
Elke parochie moet vroeger zijn eigen hagelkruis gehad hebben. De oude bezwerende rituelen zijn met de komst van het christendom gekerstend en op de kruispunten waar zich een hagelkruis bevond werd het oude hagalkruis-teken allengs vervangen door een latijns kruis. In Aarle-Ritel is nog een middeleeuws hagelkruis bewaard gebleven.
 
 

hernen2014-04-30_13.31.45kl.jpg
Kasteel Hernen: binnenplaats met donderbezem-teken

hernen2014-04-30_13.31.40kl.jpg
Kasteel Hernen: Hagal-rune = donderbezem

Kasteel Wijchen
 
 

wijchen-kasteel2014-04-30_14.26.21kl.jpg
Kasteel Wijchen: vooraanzicht

Naast de hoofdingang van het slot treffen we aan de linker kant een metselteken in blauwe steen aan. Het is vermoedelijk een latijns kruis geplaatst op de ruit. Maar het teken heeft wel duideelijk onder verbouwingen eniszins te lijden gehad, maar is, o wonder, toch grotendeels bewaard.
Naast het latijns kruis kende men ook het T-kruis (zonder vertikale balk boven de horizontale). Mogelijk dat men om die reden er geen probleem in zag om het kruis naar boven toe af te kappen.

wijchen-kasteel2014-04-30-14.27.50kl.jpg
Kasteel Wijchen: metselteken naast ingang

En vlak boven het water van de gracht zien we een ruit-teken, tussen 2 kelderraampjes in. Bijzonder is wel dat dit teken in een andere (rozige) steenkleur is gemaakt. En dus mogelijk ook uit een iets andere bouwfase stamt.
 

wijchen-kasteel2014-04-30_14.32.53kl.jpg
Kasteel Wijchen: ruit-teken op oostelijke zijmuur

En dan nog even een plaatje van het kasteel als toegift, omringt door de slotgracht. Een juweeltje om te zien.
 

wijchen-kasteel2014-04-30_14.36.02kl.jpg
Kasteel Wijchen: achteraanzicht

Bennekom: oude kerk
 
Het metselteken (een ruit) zit links op de westelijke voorgevel.
 
De oude kerk in het centrum van Bennekom heeft een lange geschiedenis. Men ging er aanvankelijk van uit dat de Oude kerk of Alexanderkerk uit het midden van de veertiende eeuw dateerde, maar recent onderzoek wijst er (door de vondst van tufstenen fundamenten) op dat het eerste gebouw waarschijnlijk al uit de twaalfde eeuw dateert. Omstreeks 1290 kreeg deze kapel parochiale zelfstandigheid (bron wikipedia).
 

bennekom-kerk.jpg
foto: wikipedia

De ruit, mogelijk dus een vruchtbaarheidsteken, lijkt hier ook aan de bovenzijde verminkt.
Er heeft vermoedelijk nog een wijdinskruisje bovenop gezeten. Maar hier missen precies 2 kopse stenen vanwege aanbrengen van een lijst in afwijkende steensoort.
 

foto: vereniging oud-bennekom
oud-bennekom-kopie.jpg
Bennekom oude kerk

BACK

START

NEXT