Bovenlichten en snijramen in Nederland

Middeleeuwse metseltekens 1.11-5 Gelderland

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NEXT

De Sint Maartenskerk van Hemmen
 
In de Overbetuwe ligt Hemmen, in een schitterende parkachtige ambiance.
 

005hemmen-kl.jpg
Hemmen: dorpskerk

Op de plaats van de huidige kerk moet in de Middeleeuwen al een bidkapel ter ere van Maria hebben gestaan, ten oosten van de burcht van Hemmen, aan de 'gevaarlijke' weg van Wageningen naar Nijmegen. Daarvoor heeft er waarschijnlijk al een heidens heiligdom gestaan.

In 1395 stond de kerk als Sint Maartenskerk in de lijst van kerken, die de bouw van de Dom te Utrecht bekostigden.

Het schip van de kerk zal wellicht veel ouder zijn (13e eeuw). Gezien de aanwezigheid van een metselteken, moeten we hieraan twijfelen. Op zijn vroegst stamt het muurgedeelte met het metselteken uit het eind van de 14e eeuw. 
Het koor van de kerk stamt uit de 15e eeuw. Al vele eeuwen geldt dus: "Hier wordt de rust geschonken" (opschrift boven de ingang).
 
De huidige toren stamt uit het eind van de 18e eeuw; de luidklok erin is na de laatste oorlog vernieuwd, ze luidt sinds kort automatisch.

001hemmen-kl.jpg
Hemmen: dorpskerk zuidzijde

004hemmen-kl.jpg
Hemmen: dorpskerk maalkruis op zuidzijde in detail

008hemmen-kl.jpg
Even tussendoor een kijkje op de tuinen van het voormalige kasteel Hemmen

Ressen
 

De geschiedenis van het dorp gaat terug tot het begin van de jaartelling. Sporen van bewoning zijn gevonden op de twee hoger gelegen gebieden. In de eerste drie eeuwen van onze jaartelling werd Ressen bewoond door de Bataven en later door de Franken.
Ressen heette oorspronkelijk Rexna en was eind 5e eeuw een Frankisch koningshof.
Er zijn nog heel veel bewoningsresten gevonden van de Bataven.

Na de kerstening werd Ressen geschonken aan het Franse Arras en ging dorp van St Vaast heten, vernoemd naar Vedatus, bisschop van Arras-Cambrai in de 6e eeuw. Hij leeft in Ressen nog voort in de naam van een van de klokken in de kerk.

Zo was Ressen in handen gekomen van de Abdij van Atrecht en spoedig daarna kreeg Ressen zijn eerste (houten) kerkje. Onder Graaf Diederik van Kleef werd Ressen in 1167 een heerlijkheid.
Het huidige kerkje in Ressen stamt gedeeltelijk uit de elfde/twaalfde eeuw. De toren is 12e-eeuws.

De toren en het schip zijn gebouwd van tufsteen en zijn romaans van stijl en versierd met boogfriezen. Het gotische koor is opgetrokken uit baksteenen stamt uit de 15e eeuw.

Door de geringe hoogte van koor en schip heeft het kerkje iets gemoedelijks.

014ressen-kl.jpg
Ressen: dorpskerk

In de 16e eeuw werd deze zijkapel aangebouwd. Juist in deze tijd was het geloof in de werking van onheilwerende tekens op zijn hoogtepunt.

012ressen-kl.jpg
Ressen: dorpskerk: zijkapel met 3 maalkruisen

009ressen-kl.jpg
Ressen: plattegrond

In een folder van een monumentenwandeling door Ressen wordt melding gemaakt van 'zwarte bezems' op de kerkmuur. Hiermee worden de maalkruisen bedoeld. Volgens de folder dienden ze tegen blikseminslag.
 
 

013ressen.jpg
Ressen: dorpskerk vanuit het oosten

Ewijk: kasteel Doddendaal
 

024ewijk-kasteeldoddendaal.jpg
Kasteel Doddendaal te Ewijk

Slot Doddendael wordt voor het eerst genoemd in 1332. Veelal wordt daarom aangenomen dat het Huis Doddendael werd gebouwd rond de jaren dertig van de 14e eeuw en dat het is vernoemd naar de lisdodden die rijkelijk in de drassige omgeving voorkwamen. Doddendael werd beschreven als "borch, huys ende hoff tot Ewic".

Het slot is al in het bezit van verschillende families geweest als de familie Van Stepraedt het in 1489 koopt voor 4000 goudguldens (een goudgulden heeft een waarde van €0,48). Deze familie houdt het slot met tussenpozen tot 1743 in haar bezit.
In 1526 wordt Doddendael verkocht aan hertog Karel van Gelre, die het slot inzet als vesting. De Nijmegenaren ondernemen per aak een plundertocht naar het slot en steken het in brand. In 1528 kocht familie Van Stepraedt Slot Doddendael verbrand en wel weer terug. 

Met het herstel wordt begonnen, maar in 1585 wordt het slot door de Spanjaarden bezet.
Prins Maurits herovert Doddendael tijdens het Beleg van Nijmegen en laat het in brand steken. Alleen de zware rompmuren blijven overeind.
 
De familie Van Stepraedt pakt opnieuw het herstel ter hand. Zij gebruikt het vanaf het midden van de 17e eeuw niet meer als hoofdverblijf en stelde, toen de katholieke eredienst verboden werd, de Slotkelder ter beschikking als schuilkerk. Daar zijn nu nog de resten van te zien.



Tot aan de 19e eeuw raakte het slot in verval. Daarna volgden vele restauraties. Het slot bestaat momenteel uit een rechthoekig hoofdgebouw met aan de voorzijde een aanbouw en een toren. In de 15e eeuw is een ommuring aangelegd en is de gracht tussen het huis en de muur gedempt.

De huidige eigenaar, de heer H. Braam, heeft Slot Doddendael na een grondige restauratie vanaf 1977 in gebruik genomen als restaurant voor partijen.
Bron: wikipedia

023ewijk-kasteeldoddendaal-kl.jpg
Kasteem Doddendaal te Ewijk

We zien op de foto hierboven 2 symbolen, die heel goed kunnen verwijzen naar de katholieke erediensten, die in het kasteel gehouden werden: het heilig hart links en het wijdingskruis rechts. Niet al te opvallend, want het was een schuilkerk.
 
 

BACK

START

NEXT