Bovenlichten en snijramen in Nederland

Putti en cherubijnen (vervolg 2)

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NEXT

dsc09002adam-nieuwekerk-putti-corr.jpg
A'dam-Nieuwe Kerk: putti onder de orgelkas.

Amsterdam
 
In de Nieuwe Kerk in Amsterdam, de kroningskerk zogezegd, aan de Dam, bevindt zich een gigantisch putti-ornament, precies onder de orgelkast. Werkelijk schitterend uitgehouwen. Ik ontdekte het toen ik daar stond en recht omhoog keek: een leger cherubijntjes, die ook vaak muzikale kwaliteiten worden toegedacht. Hier zijn ze afgebeeld met diverse instrumenten.
 

artus_quellijn1663-fbol.jpg
Artus Quellijn door Ferdinand Bol in 1663

Dit befaamde marmeren puttikunstwerk (zie foto boven) is werk van Artus Quellijn de oudere (klaar in 1655). Deze Vlaamse beeldhouwer (uit een echte beeldhouwersfamilie), verhuisde in het midden van de 17e eeuw naar Amsterdam, waar hij van het stadsbestuur opdrachten kreeg in het nieuwe Stadhuis en de Nieuwe Kerk. 
 
Het centraal geplaatste wapen is later gladgeschaafd (in de Franse tijd). Dat lot ondergingen bijna alle familiewapenschilden in de openbare ruimte op basis van het idee: vrijheid, gelijkheid en broederschap. Wapens van stad, dorp of overheidsorgaan mochten wel zichtbaar blijven.
Ik heb nog niet achterhaald wiens wapen hier was afgebeeld.
 
En wie is die dame die zich door zoveel cherubijntjes omringd weet? Is het weer de stedemaagd?
De bouwer van de orgelkas is de bekende Jacob van Campen, tevens bouwer van het stadhuis op de Dam.
 
 

Leeuwarden
 
De hele 19e eeuw blijven putti nog in de kunst toegepast. In de neostijlen zien we ze ook weer optreden, zoals hier in Leeuwarden. 

dsc08445lwd.jpg
Putti in 19e eeuws basrelief aan gevel te Leeuwarden (Turfmarkt)

Muzicerende cherubijntjes
De putti (en/of cherubijntjes) genoten een geweldige populariteit. Speciaal in het interieur zien we veel in wandschilderingen en niet te vergeten in de prentdrukkunst. Om een prent wat om te leuken werden er een paar putti bijgetekend.
 

Cherubijntjes in de kerk waren een verwijzing naar de hemel, naar het naieve en het smetteloze en zondeloze. Ze wekten vertedering op, zodat mensen hun zachte krachten wat eerder boven lieten komen. Met hun vleugeltjes konden ze het hier en het daar overbruggen. Voor veel gelovigen stonden ze gelijk met engelen.
 

Harlingen
 
Een merkwaardig bovenlicht in Harlingen toont putti als kleine duiveltjes, die leguanen voederen. De putti hebben kleine hoorntjes en hoeven. 
Ik durf niet te zeggen dat de bruine figuurtjes uit dezelfde tijd zijn als het gietijzer. Mogelijk zijn deze later toegevoegd.
De foto's die ik van Jan Breemer (Kesteren) toegestuurd kreeg van dit bovenlicht voeg ik erbij, zodat details nog iets beter te bekijken zijn.
 
 

foto: Jan Breemer
rimg1464-harlingen-kl.jpg
duivelse putti in gietijzeren bovenlicht te Harlingen

foto: Jan Breemer
rimg1465-harlingen-kl.jpg
Harlingen: woonhuis met het gietijzeren bovenlicht van foto hierboven

dsc09455harlingen-detail.jpg
detail gietijzeren bovenlicht te Harlingen

BACK

START

NEXT