Bovenlichten en snijramen in Nederland

7. De Renaissance wordt de nieuwe mode

Home
Over mijzelf
Bovenlicht van de maand
Wat zijn bovenlichten?
Wat is nieuw?
Bovenlichten in de diverse stijlperioden
Naar bijzondere items
Oorsprong van de Symbolen
Geschiedenis glas, gevels en bouwkunst
Oude prenten, gravures en foto's
Middeleeuwse metseltekens
Tympanen
Schamels
Romeinse jaartallen
Oorsprong Byzantijnse kandelaars
Vertikale slijpgleuven
Renovatie en restauratie
Buitenlandse voorbeelden van bovenlichten
Web links
Gastenboek en contact
Zoeken op deze site
Wat is triest

BACK

START

NEXT

gravure Jan Schenk (1698-1752) naar A. Rademaker
prinsengrachtgravurejanschenk1698-1752-3.jpg
Amsterdam: Prinsengracht : volop renaissance trapgevels langs de gracht

De Renaissance

 

De oudere stenen Renaissance-woonhuizen met hun karakteristieke trapgeveltjes van de 15e en 16e eeuw zijn over het algemeen klein naar onze maatstaven. Toch werden ze in die tijd gebouwd voor de aanzienlijkste burgers van de stad. Een burgemeester kon b.v. aanvankelijk nog met enige trots wonen in een zijstraatje (steegje zouden we zeggen) van de Warmoesstraat in Amsterdam. Maar dat wordt begin 17e eeuw al anders als de grachtengordel wordt aangelegd. 

amsterdamsegevels1500-1620.jpg
Amsterdamse gevels tussen 1500 en 1620; tekening uit 1885 door A.W. Weissman (Bron: Het Grachtenboek

Natuursteen tussen de bakstenen

Er werden versieringen op de gevels aangebracht om iets uit te stralen van de status van de bewoners.

Een vroege manier om stenen huizen te versieren was door middel van het aanbrengen van horizontale natuurstenen banden ter afwisseling van de baksteen om de muren wat extra te verstevigen. Daar begon men al mee rond 1450. Dit worden speklagen genoemd en deze werden ook vaak geschilderd om het contrast met de rode baksteen nog wat te versterken en de natuursteen tegen verwering te beschermen.

dsc02551leiden.jpg
Leiden: natuursteen op de belangrijke punten.

 

Een andere manier van het toepassen van natuursteen is het aanbrengen van kleine natuurstenen blokken op de belangrijkste druk- en trekpunten van de bogen boven de vensters en deuren. Veel van de Renaissance-panden hebben deze vorm van functionele versiering. En dit had ook echt zin, want de kwaliteit van baksteen was niet zo geweldig. Dus dan maar liever op de belangrijke punten wat hardsteen ingezet. Een vrolijker aanblik was daarbij mooi meegenomen.

 

dsc02217gorcum.jpg
Gorinchem: renaissance-trapgevel met speklagen

In Brugge trof ik nog een deur aan wat nog herinnert aan die oude deuren, met een getoogd ( = rondgebogen) deurkalf. In Vlaanderen was men al eerder begonnen met stenen huizen te bouwen.

We treffen in een plaats als Brugge nog aardig wat oude gotische huizen aan. Het glas-in-lood is nog het oude groenig-paarsige glas. Hoe oud dit precies kan zijn, durf ik niet te zeggen, maar het zal vermoedelijk uit de tijd van de Renaissance stammen.

 

100_0047brugge.jpg
Brugge: oude deur, met getoogde bovenkant en glas-in-lood bovenlicht

BACK

START

NEXT